لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْك / 2
آرشیو
لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْك / 1
آرشیو
سالروز شهادت امام جواد علیه السلام
آرشیو
دعای فرشتگان برای ما
آرشیو
3 تير 1399
پاسخ به شبهات
11 خرداد 1399
5 خرداد 1399
3 مرداد 1399
22 تير 1399
16 خرداد 1399
درج کلیه اطلاعات خواسته شده اختیاری است
اگر پاسخ می‌خواهید، درج نشانی صحیح ایمیل ضروری می‌باشد
توحید
امامت، غدیر، امیرالمومنین
کربلا ، محرم ، عزاداری
غیبت ، قیام ، انتظار
خانواده، ارتباط، مهارت
استجابت، زیارت، توسل، شفاعت ، ذکر، طلسم
شبهات تناقض در آیات قرآن
دفاع از حریم، دشمن ستیزی، جنگ سخت، جنگ نرم
مرگ، برزخ، قیامت، بهشت، جهنم، پاداش، عذاب
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به «پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات – ایکس شبهه – x-shobhe» می باشد. استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
مجموعه سوالات اعتقادی – بخش پانزدهم…
مجموعه سوالات قرآنی – بخش پانزدهم
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به «پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات – ایکس شبهه – x-shobhe» می باشد. استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
مجموعه سوالات اعتقادی – بخش پانزدهم…
مجموعه سوالات قرآنی – بخش پانزدهم
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به «پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات – ایکس شبهه – x-shobhe» می باشد. استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
مجموعه سوالات اعتقادی – بخش پانزدهم…
مجموعه سوالات قرآنی – بخش پانزدهم
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به «پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات – ایکس شبهه – x-shobhe» می باشد. استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
مجموعه سوالات اعتقادی – بخش پانزدهم…
مجموعه سوالات قرآنی – بخش پانزدهم
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به «پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات – ایکس شبهه – x-shobhe» می باشد. استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
مجموعه سوالات اعتقادی – بخش پانزدهم…
مجموعه سوالات قرآنی – بخش پانزدهم
«محاربه» و «افساد فی‌الارض»، از جمله جرایم امنیتی است که براساس مستندات متقن دینی از جمله آیات و روایات، مجازات‌های سختی دارند؛ چرا که حفظ کیان جامعه و وجود امنیت در قلمرو حکومت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
پاسخ به شبهات
معنای این که کعبه حرم امن الهی است منظور از امنیت، امنیت تشریعی است نه تکوینی یعنی از نظر قوانين مذهبى، امنيت آن آن چنان محترم شمرده شده كه هر گونه جنگ و مبارزه در آن ممنوع است. مخصوصا در اسلام، كعبه …
اعلان برائت در حج، تجديد ميثاق، مبارزه و تمرين تشكّل مجاهدان براى ادامۀ نبرد با كفر و شرك و بت‌پرستى‌هاست و به شعار هم خلاصه نمى‌شود كه سرآغاز علنى ساختن منشور مبارزه و سازماندهى جنود خدا در برابر جنو…
حج ميثاق الهي و مظهر مجموعه‌اي از عبادات و مسائل دینی است. به عنوان مثال هم روزه در حج راه پيدا مي‌كند. و هم تمام نكاتي كه در مورد نماز گفته شد، مثل طهارت و پاك بودن بدن و مباح بودن لباس و … در حج …
تو نه به منا رفته‌ای و نه رمی جمرات نموده‌ای، نه سر تراشیده‌ای و نه قربانی کشته‌ای… نه نماز در مسجد خیف خوانده‌ای و نه طواف بیت انجام داده‌ای! و بالاخره به مقام قرب خداوند نرسیده‌ای .. برگرد؛ چه آنکه …
رسیدگی به فقرا مطلبی است که معصومین بارها و با بیانهای متنوع بر آن تاکید ورزیده‌اند افزون بر آنکه به حاجی توصیه شده است در مسیر حج به فقراء رسیدگی کند و ثواب بخشش و کمک به فقیر پاداشی مضاعف قرار داده …
ادای فریضه حج، زمینه‌ساز یکی از اجتماعات باشکوه امت اسلامی است که نگاه‌های زیادی را متوجه خود خواهد کرد، مکانی که این فریضه در آن ادا میشود، اعمال و مناسک آن، تاریخ آن و … نکات بسیار زیادی را به ه…
از آنجا که منصب امامت، مقامي است الهي و انتصابي، لذا نمي توان محدوده سني را در آن معتبر و مشروط دانست؛ چرا که اين امر در حيطه فرمان الهي است که شخصي را در سنين کودکي بدين مقام برگزيند يا در ايام جواني…
شناخت واقعی طرف مقابل فقط با گفتگوی دو نفره، سؤال و جواب کلیشه‌ای و یا چندبار نشست و برخاست و رفت و آمد خانوادگی مشخص نمی‌شود. برخی افراد تبحر زیادی در ظاهرسازی دارند و به راحتی می‌توانند با حرّافی و …
ازدواج امر مهم و سرنوشت‌سازی در زندگی انسان است که کامیابی و شکست در آن، تأثیر بسزایی در زندگی آیندۀ افراد دارد؛ چرا که تغییر رخ داده در زندگی، عواقب بزرگی دارد و به سادگی قابل جبران نخواهد بود.
بر …
ازدواج امری بسيار مقدس است و قرآن شريف و روايات بر آن تأكيد فراوان دارند. رهنمودها و دستورات قرآن در رابطه با ازدواج در آيات متعددي ـ بيش از پنجاه آيه ـ بیان شده است كه به شرائط، احكام، وظائف زوجين و …
بشارت باد بر تو كه پيش پاي تو جبرئيل بر من فرود آمد و پيام آورد كه پيوند تو و فاطمه (س) را خداوند جّل و علا در آسمانها منعقد كرده است و آنگاه از آمدن صرصائيل گفت و خطبه خواندن راهيل بر منبر عرش و راز…
ازدواج سنتی به این معنا که دختر و پسر مستقیماً از یکدیگر خواستگاری نمی‌کنند و یا به تنهایی و با روابط دوستانۀ پیش از ازدواج اقدام به آشنایی، خواستگاری و ازدواج نمی‌کنند؛ بلکه موضوع را از طریق خانواده…
آیین رونمایی از جدیدترین کتاب های مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه های علمیه با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه و جمعی از مسئولان و کارشناسان این مرکز برگزار شد.
مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه‌های علمیه هم در راستای رسالت اصلی خود، یعنی پاسخگویی به پرسشهای دینی مردم عزیز، گام‌های متنوعی برداشت. در همین راستا نشست هم اندیشی پاسخ به پرسش‌ها و شبهات درب…
مسئله شرّ و شرور در عالم، تاریخی به بلندای عمر انسان دارد. انسان وقتی پا به عرصه هستی گذاشته، در دنیا بالاخره رنج و سختی‌هایی را مشاهده کرده و از علل اینها سؤال میکند و اینکه چرا این رنج‌ها و دردها …
مدیر گروه شبهه شناسی مرکز مطالعات و پاسخگوی به شبهات حوزه‌های علمیه، در یادداشتی تحلیلی به ابعاد فقهی ماجرای قتل رومینا پرداخته است.
شبهه: فمینیست‌ها قائل به عدم وجود تفاوت بین مرد و زن می‌باشند. حجاب اسلامی باعث ایجاد تفاوتهای جنسیتی بین مرد و زن میشود چرا که حقوق، تكاليف و نقش‌های انسان‌ها بسته به جنسيت مرد و زن بودن معین می‌شو…
شبهه: حجاب اسلامی نه تنها برای زنان سودمندی خاصی ندارد بلکه موجب پدیدآمدن ناراحتی‌ها و تنگناهای گوناگون فردی و اجتماعی همچون افسردگی، جلوگیری از پیشرفت اجتماعی و … است. این ستم است که زن تاوان چشم‌چ…
شبهه: اسلامگرايان شيعه معتقدند كه امام على درون كعبه متولد شده است اگر اين ادعا را فرضاً بپذيريم، طبق داشته هايى مانند: ١) دليل اعتبار كعبه وجود بتهاى قبايل مختلف عرب در آن بود.٢) تولد امام على در كع…
مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات جدیدترین نرم افزار خود را با نام روز قدس ارائه کرد.
مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات جدیدترین نرم افزار خود را با نام «کرونا و دعا ارائه کرد، که با رسالت ترویج مکتب اهل بیت (علیهم السلام) و پاسخگویی به سؤالات و شبهات دینی افتخار خدمت به جامعه اسلامی …
نسخه جدید نرم افزار کوثر که با عنوان «كوثر2» در اختیار شما عزیز فرهیخته قرار دارد کاری در همین راستا و فعالیتی ناچیز از سوی مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات (حوزه علمیه قم) است که با رسالت ترویج مکتب …
نرم افزار «انقلاب ماندگار» در دو محور اساسی یعنی؛ تبیین حقیقت و راز ماندگاری انقلاب اسلامی و نیز تبیین دستاوردهای آن در قالب طرح پرسش ها و شبهات و پاسخ های علمی آنها در زوایای مختلف انقلاب اسلامی ایر…
اين نرم افزار که در مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه‌های علمیه تهیه شده است، مشتمل بر مجموعه ای از مباحث مربوط به نهضت عاشورا و اربعین حسینی به شرح زیر می‌باشد:
1. مجموعه پاسخ‌های علمی به سوال…
اين نرم افزار که در مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم تهیه شده است شامل 106 پرسش و پاسخ در 8 موضوع می‌باشد. مجموعه‌ی حاضر پس از بازبینی صدها پرسش و پاسخ در موضوع «مهدویت» تحت عنوان نرم ا…
پاسخ به شبهات
«محاربه» و «افساد فی‌الارض»، از جمله جرایم امنیتی است که براساس مستندات متقن دینی از جمله آیات و روایات، مجازات‌های سختی دارند؛ چرا که حفظ کیان جامعه و وجود امنیت در قلمرو حکومت از اهمیت بسیار بالایی …
پاسخ به شبهات
آیا چنین روایتی وجود دارد که حضرت رسول اكرم فرمود: هر كه نماز قضا بر ذمه اش باشد قبل از ظهر جمعه آخر ماه مبارك رمضان چهار ركعت نماز به دو سلام (2تا دو ركعتي) بخواند و در هر ركعت بعد از حمد يك مرتبه آي…
اين نکته را نيز در نظر داشته باشيد که گاهي ممکن است در طول روزه‌داري برخي از مشکلات براي روزه‌داران به وجود آيد که مستقيماً ناشي از افراط و تفريط در ماه مبارک رمضان نيست، بلکه خاصيت روزه‌داري و تحمل …
يكى از ويژگى هاى اساسى رژيم صهيونيستى، وجود و تثبيت عقيدة خالص نژادپرستى است كه در جاى جاى بخش ها، مؤسسات، هيئت ها، تصميم ها و برخوردهاى آن ها، و هم چنين در تمامى عرصه ها و جهت گيرى ها ريشه دوانيده و …
معنای این که کعبه حرم امن الهی است منظور از امنیت، امنیت تشریعی است نه تکوینی یعنی از نظر قوانين مذهبى، امنيت آن آن چنان محترم شمرده شده كه هر گونه جنگ و مبارزه در آن ممنوع است. مخصوصا در اسلام، كعبه …
اعلان برائت در حج، تجديد ميثاق، مبارزه و تمرين تشكّل مجاهدان براى ادامۀ نبرد با كفر و شرك و بت‌پرستى‌هاست و به شعار هم خلاصه نمى‌شود كه سرآغاز علنى ساختن منشور مبارزه و سازماندهى جنود خدا در برابر جنو…
پاسخ به شبهات
حج ميثاق الهي و مظهر مجموعه‌اي از عبادات و مسائل دینی است. به عنوان مثال هم روزه در حج راه پيدا مي‌كند. و هم تمام نكاتي كه در مورد نماز گفته شد، مثل طهارت و پاك بودن بدن و مباح بودن لباس و … در حج …
مرکز مطالعات و پاسخ گويي به شبهات حوزه علمیه م در سال 1379 به منظور تبیین روزآمد اندیشه دینی در جهت پاسخگویی به پرسشهای بنیادین و رفع و دفع آسیب‌ها و شبهات در حوزه دین، توسط شورای عالی حوزه علمیه تأسیس گردید. برخی از فعالیتهای مرکز: 1. انتشار حدود 70 عنوان کتاب. 2. پاسخگویی علمی به بیش از 150 هزار پرسش در 9 گروه و رشته تخصصی قرآن و حديث، فقه، کلام و فلسفه، حقوق و فلسفه احکام، سياست و اجتماع، تربيت و روانشناسی، اديان و مذاهب، تاريخ و سيره، شبهه یابی. 3. تولید نرم افزار تخصصی پاسخ 1 و پاسخ 2 (با حدود 14 هزار پرسش و پاسخ). 4. تولید نرم افزارهای مناسبتی مانند پیامبر اعظم(صلی‌الله علیه و آله)، غدیر، کوثر، خورشید نینوا، صبح بیداری 1 و2، فریضه انتخاب، راه امام و تربیت فرزند. 5. فعالیت سایت اندیشه قم با بیش از یک دهه سابقه. 6. برگزاری بیش از 200 نشست تخصصی کانون گفتمان دینی در مدرسه علمیه فیضیه و دیگر نقاط کشور. 7. حضور در نمایشگاههای متعددی چون نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، کتاب تهران و مطبوعات. 8. چاپ بیش از 20 شماره فصلنامه تخصصی صباح تحت اشراف حضرت آیت الله العظمی سبحانی و راه‌اندازی نشریه تخصصی پاسخ. 9. رصد و تحلیل نظام‌مند شبهات در فضای مجازی، مطبوعات، کتب و رسانه های تصویری.
* این مرکز در گذشـته با نام «مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزه علمیـه » فعالیت می‌نمود.
شوراي سياست‌گذاري مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات از سه عضو حقوقي و چهـار عضو حقيقي ذيل تشـکيل مي‌شـود:
1- رياست مرکز.
2- معاونت پژوهش مرکز مديريت حوزه‌هاي علميه.
3- معاونت تبليغ مرکز مديريت حوزه‌هاي علميه.
4- و چهار نفر از صاحب‌نظران حوزوي.
برخی مصوبات شورا بدین ترتیب می‌باشد:
1- تدوين سياست‌هاي کلان مرکز در 12 بند
2- تدوين سياست‌هاي بخشي مرکز
3- تدوين ساختار جديد مرکز
4- بررسي و تصويب برنامه و بودجه مرکز.4- تدوين آيين‌نامه جلسات شورا و…
حجت الاسلام و المسلمین محمد باقر پورامینی از 17 اردیبهشت 1399 با حکم آیت الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه ریاست مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه‌های علمیه را عهده دار گردید.
پاسخ به شبهات
دفتــر ریاست:
برخی از فعالیتهای دفتر ریاست بدین شرح است: هماهنگي ديدارها و امور مربوطه به رئيس مرکز، انجام امور دبيرخانه، پيگيري مصوبات و نامه‌ها، حضور فعال در جلسات و پيگيري مصوبات، تنظيم برنامه‌ها و امور روزانه رئيس مرکز، تهيه پيش‌نويس مکاتبات رئيس مرکز، ثبت، طبقه‌بندي و نگهداري اسناد مربوط به دفتر رياست، امور محوله از سوي رئيس مرکز و …
این گروه در جهت اجرايي نمودن سياست هاي مركز مطالعات و پاسخگويي به شبهات و نيز پياده سازي اهداف مركز بر فعاليت گروهها و بخش هاي مختلف مركز نظارت داشته و اقدامات اجرايي لازم جهت تسهيل در روند پژوهش را براي اعضاي مركز فراهم مي نمايد. اهم وظايف اين گروه بدین شرح است:
تدوين برنامه و بودجه ساليانه، نظارت مستمر و مرحله‌اي بر اجراي دقيق برنامه‌ها بر اساس بودجه مصوب، نظارت و ارزشيابي عملکرد و فعاليت‌هاي مجموعه‌هاي مرکز، بررسي سازماني و برآورد نيروي انساني مورد نياز مرکز و ايجاد زمينه جذب نيروهاي کارآمد، برنامه‌ريزي براي بهبود روش‌هاي انجام کار و تحول اداري، پيش‌بيني، طراحي و پيشنهاد چارت تشکيلاتي مرکز به رياست حسب درخواست، تهيه شرح وظايف کليه معاونتها، مديريت‌ها، واحدها و…، طراحي شيوه‌هاي نوين اجرايي جهت بهينه سازي و ارتقاء توانمندي‌ها در قالب استانداردهاي معتبر مراکز پژوهشي، طراحي فرم‌هاي مورد نياز مرکز، برنامه‌ريزي، آينده‌نگري و تعيين سياست‌ها و شيوه‌هاي اجرايي با عنايت به استراتژي کوتاه مدت و دراز مدت مرکز، نظارت بر اجراي برنامه‌ها و طرح‌هاي مرکز، کارسنجي و نظرسنجي‌هاي مستمر دقيق و علمي، ساماندهي منابع انساني مرکز، گزارش‌گيري از بخشهاي مختلف و ارائه گزارش به رياست در صورت نياز.
هماهنگی های بین ادارات جهت اعزام کارشناس، برگزاری کانون گفتمان دینی و نشست های علمی بصورت مستقل و مشارکتی.
پیگیری تابلو اعلانات داخل مرکز، جذاب سازی محیط کار، پخش اذان، برگزاری مراسم های داخلی همچون هماهنگی ها، بنر، پذیرایی، آماده سازی محیط‌ها، ضبط و فیلم‌برداری، تهیه تقویم مناسبت ها و تقویم شرکت در نمایشگاه ها، طرح نمایشگاههای مستقل.
این بخش به دنبال عقد تفاهم نامه و همکاری های علمی با مراکز مختلف حوزوی و دانشگاهی است. تعدادی از ارگان های مرتبط بدین شرح است:
نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها، مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، عقیدتی سیاسی ارتش، دانشکده صداسیمای قم، برخی از مدارس علمیه کشور، خبرگزاری ها (فارس، حوزه نیوز و …)، روزنامه های کثیرالانتشار (کیهان، رسالت، جمهوری و …) سازمان تبلیغات اسلامی و …
دین و آزادی (3 نشست). قلمرو دین (12 نشست). پلورالیسم دینی. مسئله بانکداری(2 نشست). خاتمیت و امامت(2نشست). دست آوردهای انقلاب اسلامی. کالبد شکافی وهابیت در عصر حاضر. غدیر شناسنامه شیعه. دین و سکولاریسم. قرائت های مختلف از دین. انتظار بشر از دین. فمینیسم. هرمنوتیک و قرآن. نقش ادیان و مذاهب انحرافی در جنگ نرم. راهبردهای عدالت اقتصادی در ایران. بصیرت سیاسی و مؤلفه های آن. دین و تکنولوژی. دین و جامعه شناسی. دین و تبعیض علیه زنان. رسانه های ضد شیعی. ماهواره و تاثیر آن در تربیت فرزند و …
یکی از فعالیت های مرکز، برگزاری حلقه‌های نقد کتاب است. کتابهایی که چاپ شده اند، با حضور نویسنده، کارشناسان مربوطه و مدیـران و محققین گروه های علمی؛ به نقـد و بررسی شکلی و محتوایی گذاشته میشود. تا به حال دو حلقه نقد برای کتابهای سلامت قرآن از تناقض و سیره نظامی امیرالمومنین (ع) برگزار شده است. در گذشـته حـدود 20 حلقه نقد توسط گروه مطـبوعات و بـرای نقـد موضـوعات روز سیاسی و اعتـقادی برگزار شد.
سايت تخصصی انديشه قم وابسته به مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علميه قم مي‌باشد که پس از برنامه‌ريزي هاي کارشناسانه و تصويب شوراي عالي حوزه علميه، در سال 80 طراحی گرديد.
اين سايت با وجود بيش از 50 بخش اصلي و هزاران مقاله و مطلب علمي به لحاظ گستره و کيفيت محتوايي يکي از برترين سايت‌هاي شيعي و حوزوي در عرصه نشر علوم و معارف شيعي است که توانسته توجه مخاطبين بسياري را به خود جلب نمايد، به طوري که ميانگين بازديد کاربران اين سايت ماهيانه بیش از 300،000 نفر می باشد. این پایگاه ذیل چهار عنوان اصلی؛ پرسش و پاسخ، پاسخ به شبهات، نقد و بررسی مطبوعات و نقد شبهات اینترنتی به امر پاسخ گویی به سوالات مشغول است.
از جمله مهم ترین بخش های این سایت می توان به بخش قرآن شناسی با حدود 2000 مطلب و مقاله علمی در دو حوزه علوم و معارف قرآن و 6 دوره تفسیر کامل اشاره نمود. از دیگر بخش های غنی این سایت موضوع پیامبر و اهل بیت علیهم السلام است که 570 مقاله را در خود جای داده است. برخی دیگر از بخش های مهم سایت عبارتند از:
آشنایی با نهج البلاغه 181 مقاله؛ شیعه شناسی 56 مقاله؛ حدیث شناسی 215 مقاله؛ فقه و احکام شرعی77 مقاله؛ عقاید اسلامی 68 مقاله؛ فلسفه اسلامی 75 مقاله؛ کلام جدید 32 مقاله ؛ نماز و عبادت 364 مقاله ؛ امام زمان(عج) و مهدویت 156 مقاله؛ تاریخ اسلام 260 مقاله؛ دعا شناسی 168 مقاله؛ فضایل اخلاقی 72 مقاله؛ رذایل اخلاقی 67 مقاله؛ مصنفات معروف علما 277 مقاله؛ پرسش ها و پاسخ ها 3375 مقاله؛ انقلاب اسلامی 161 مقاله؛ ولایت فقیه 40 مقاله؛ امام خمینی(ره) 194 مقاله؛ مناظرات علمی 313 مقاله؛ کتابخانه جوانان 60 عنوان کتاب؛ علمای شیعه 353 مقاله؛ پاسخ به شبهات 214 مقاله؛ نقد و بررسی مطبوعات 754 مقـاله؛ کانون گفتـمان دینی 275 مقاله؛ نقد شـبهات اینترنتی 97 مقاله؛ توصـیه های تربیتی225 مقـاله؛ و …
1. پایگاه نشریه تخصصی پاسخ.
2. پایگاه انگلیسی پاسخ
3. پایگاه اطلاع رسانی مرکز
1- نرم افزار پاسخ 1 و 2: (هزاران پرسش و پاسخ تفصـیلی)
2- نرم افزارهای مناسبتی: تولید نرم افزارهای مناسبتی که حجم آنها کمتر از 3 مگابایت بوده و جهت دانلود رایگان در پایگاه اندیشه قم قرار دارد. عناوین این محصولات بدین شرح است: پیامبراعظم(صلّی‌الله علیه و آله)، غدیر، کوثر، خورشید نینوا، تربیت فرزند، فریضه انتخاب و صبح بیداری 1و2.
3- نرم افزارهای موضوعی و تخصصی: این نرم افزارها چند رسانه ای بوده و علاوه بر این که حاوی کلیه پرسش و پاسخ های مربوطه می‌باشد کتاب ها، مقالات، فیلم، صوت و گالری تصاویر را نیز در خود جای داده است.
4- نرم افزارهای اندرویدی: پس از آغاز تولید نرم افزارهای مناسبتی محتوای نرم افزارها در قالب اندروید نیز ارائه می گردد که جهت دانلود رایگان در پایگاه اندیشه قم قرار داده میشود.
نشست علمی مجازی مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم با موضوع «سبک شناسی پاسخ به شبهات در سیره معصومین با تأکید بر مناظرات امام رضا(ع)» با ارائه حجت الاسلام رضا محمدی برگزار شد.
اصفهان – مبلغ تخصصی کلام و عقاید دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان در ارتباط با این شبهه و سوال رایج در ارتباط با عدل الهی که چرا فرزندان باید تاوان گناه والدین را بپردازند توضیحاتی ارائه کرده است.
نشست سبک شناسی پاسخ به شبهات در سیره معصومین (ع) با تأکید بر مناظرات امام رضا (ع) فردا در فضای مجازی برگزار می شود.
اصفهان – کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه دین اسلام نسبت به تمام امور انسان حساسیت و دقت ویژه به خرج می دهد، گفت:در دوران شیوع کرونا باید از آموزه های دقیق اسلام در زمینه پرستاری بهره ببریم.
حجت الاسلام حسینی قزوینی گفت: اهتمام و دغدغه‌ای که امام صادق(ع) در پاسخگویی به شبهات عقیدتی داشتند در نشر معارف نداشتند و روایاتی که اهل‌بیت در اهمیت پاسخ به شبهات فرموده‌اند بسیار کثیر است.
پاسخ به شبهات
قم – استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه امروز در فضای مجازی عده‌ای با شبهات خود ذهن جوانان را تخریب می‌کنند، افزود: متأسفانه جوانان فقط شبهه را می‌شنوند اما به دنبال جواب شبهات نمی‌روند.
اصفهان – کارشناس همکار مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی با تشریح تضادها و تفاوتهای عمیق میان دو تکنیک تسلط بر ذهن یعنی مراقبه در عرفان اسلامی و مدیتیشن گفت: مدیتیشن نماد خودمحوری بشریت است.
مدیر گروه علوم قرآنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی از تألیف کتاب «بررسی شبهه اقتباس قرآن از عهدین» در پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن این پژوهشگاه خبر داد.
حجت الاسلام مبینی گفت: برخی شبهه‌ای مطرح کردند که قرآن مطالب خود را از کتاب مقدس اقتباس کرده است و قرآن اصالت ندارد و اخیراً مستشرقان این شبهه را نقد و این دیدگاه را انکار کردند.
اصفهان – کارشناس مرکز پاسخگویی به شبهات دینی گفت: این روزها فرضیه «سمسارا» یا «تناسخ»، مهره پازل «جنگ نرم» دشمنان قرار گرفته تا با انکار معاد بساط اخلاق را آنگونه که می خواهند بیارایند.
اصفهان – کارشناس فقه مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی با اشاره به برخی احکام فقهی بازار سرمایه و بورس گفت: درآمدی که از طریق بورس به دست می‌آید مصداق قمار نیست.
علم امام به تمام اشیاء و امور بالفعل نیست، بلکه مطابق برخی روایات، ائمه معصومین هرگاه اراده کنند، علم حاصل میشود.
یکی از ویژگی‌هایی که در مورد ماه مبارک رمضان بیان شده، این است که حضرات معصومین علیهم السلام در روایات متعددی فرمودند در ماه مبارک رمضان شیاطین در غل و زنجیر هستند.
اصفهان- کارشناس مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی با تشریح آداب عیادت در نگاه اسلام گفت: در این روزها باید دقت کنیم که رفتار ما با بیماران کرونایی به نوعی نباشد که عزت بیماران خدشه دار شود.
قم – عضو هیئت علمی جامعه المصطفی گفت: شهید مطهری سال‌ها قبل در کتابهای خود به همه شبهاتی که امروز در فضای مجازی مطرح میشود پاسخ داده است.
اصفهان – کارشناس مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی در ارتباط با یکی از شبهات این روزهای فضای مجازی با عنوان برخورد شهاب سنگ با زمین به عنوان یکی از علائم ظهور توضیحاتی ارائه کرده است.
محمدهادی همایون گفت: معصومین با اذن الهی می‌توانند در عالم تصرف کنند و این قدرت که بتوانند در نظامات دنیا تأثیرگذار باشند، با همین نظاماتی که در زندگی دنیوی وجود دارد، به آنها داده میشود.
سروش در سالیان اخیر به تناوب به ارائه نظرات عوامانه و تناقض گویی های عجیب و البته بی هشدار و نهیب گرفتار آمد و آنچه پایان دوران سروش را رقم زده عوام زدگی عمیقی است که وی را در برگرفته است.
اصفهان – کارشناس اخلاق مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی اصفهان در ارتباط با نحوه مقابله والدین در برابر چالشهای اعتقادی ایجاد شده برای کودکان در شرایط فراگیر شدن کرونا توضیحاتی ارائه کرد.
حجت الاسلام محمدحسن وکیلی، استاد حوزه علمیه در پاسخ به مدعیات عبدالکریم سروش گفت: در الهیات اسلامی از فلسفه وجود شرّ بسیار بحث شده است و عجیب است که سروش از این مباحث اطلاعی ندارد.
شیخ صدوق در «کمال الدین و تمام النعمة» روایتی را از حسین بن روح، ناب خاص سوم حضرت حجت(عج) نقل می کند که در آن به این پرسش که چرا انبیا و معصومین مانند سایر مردم زندگی می کنند، پاسخ داده است.
حجت‌الاسلام ترخان در یادداشت تازه ای با اشاره به برخی شیطنت های رسانه ای در باب نوشته خود، با ارائه توضیحاتی تکمیلی به شبهات ایجاد شده پاسخ داد.
حجت الاسلام ترخان نوشت: بر اساس آموزه‌های اسلام دو گونه اسباب مادی و معنوی در طول هم برای نجات انسان‌ها از مریضی تأثیرگذارند و حتی اعجاز نیز بر اساس استخدام نظام اسباب و مسببات است.
اصفهان – کارشناس مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی در ارتباط با تاکید ائمه اطهار بر قرائت زیارت عاشورا برای درمان بیماری ورفع غمها توضیحاتی ارائه کرده است.
دفترمطالعات، پژوهش‌ها وارتباطات حوزوی، مرکز رسیدگی به امورمساجد در تحقیقی به شبهات به وجود آمده در زمان شیوع کرونا و بسته شدن درب مساجد و جلوگیری از اجتماعات، پاسخ داد.
کتاب «پرسشهای دختر؛ پاسخ‌های پدر» برای پاسخ به شبهات دینی جامعه توسط انتشارات به‌نشر به‌صورت مکتوب و الکترونیک منتشر شد.
اصفهان – کارشناس مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی با توجه به ایام خانه نشینی و احتمال بروز اختلافات میان زوجین، در ارتباط با روشهای جلوگیری از کرونای روابط زوجین توضیحاتی ارائه کرده است.
اصفهان -کارشناس مرکز پاسخگویی به سوالات دینی در ارتباط با مقام شهادت و اینکه آیا فوت افرادی مانند پرسنل بیمارستانها در حین انجام وظیفه و بر اثر کرونا شهادت محسوب میشود توضیحاتی ارائه کرد.
علی رغم آنکه ما می گوییم شخص امام به علت تسلط بر عالم معنا قدرت شفا دارد، اما ضریح امام به علت حضور در عالم ماده از قواعد این عالم تبعیت می کند.
ارتباط بشر با خداوند ارتباط جسمی نیست تا با واسطه و فاصله شدن افرادی دربرابر نمازگزار این ارتباط قطع شود. خداوند حتی از رگ گردن به انسان نزدیک‌تر است و ارتباط بشر با خدا ارتباطی فراجسمی است.
All Content by Mehr News Agency is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
اعتقادی
چرا باید هر چیزی که از خدا می‌خواهیم، همراه با اشک و ناراحتی و غصه باشه؟
در این رابطه یک حقایقی وجود دارد و یک شائبه‌ها و حتی خرافه‌هایی که به هزاران دلیل، آنها شایع‌تر از آن حقایق امر می‌باشند. چرا که نوع انسان سطحی‌نگر و عجول است، لذا گویندگان نیز بیشتر از ظاهر کار گفته‌اند و پایان کار. همین امر سبب شده که زمینه برای شائبه‌ها و خرافه‌ها نیز مساعد شود، و البته از ضدتبلیغ گسترده و هدفمند نیز نباید غفلت نمود.
پاسخ به شبهات
سیاسی
بین تشیع و تسنن، با
توجه به اختلافات بنیادین، به ویژه در مورد
ولایت، امامت، مهدویت و …، چگونه ممکن است؟
ما باید از قرآن و سنت معصومین علیهم
السلام درس بگیریم، آن چه در این آموزه‌ها تعلیم شده، همان‌هاست که
گاهی نظریه‌پردازان و اندیشمندان، چشم بسته و عصا‌زنان، به فراز و اصلی
از آن پی‌برند و به عنوان نظریه یا دکترین خود، به بازار اندیشه‌های
اعتقادی و سیاسی، عرضه می‌کنند.
اجتماعی
لباس دست كم پاسخگوی سه نیاز آدمی است;
یكی این كه او را از سرما و گرما حفظ می‌كند، دیگر این كه در جهت‌حفظ
عفت و شرم، به او كمك می‌كند و سوم این كه به او آراستگی و وقار
می‌بخشد . در هر جامعه‌ای نوع و كیفیت لباس زنان و مردان، علاه بر آن
كه تابع شرایط اقتصادی و اجتماعی و اقلیمی آن جامعه است، تابع جهان
بینی و ارزش‌های حاكم بر فرهنگ آن جامعه نیز می‌باشد . انسان بسته به
این كه برای جهان، چه معنایی قائل باشد، خود را چگونه موجودی بداند، چه
سرنوشتی برای خود تصور كند و سعادت خود را در چه بداند، لباس پوشیدنش
تفاوت می‌كند
اقتصادی
ا
گر رزق و
روزی از طرف خدای رزاق تأمین شده، پس چرا
بسیاری بر اثر گرسنگی می‌میرند؟
منظور از اینکه
خدا روزی رسان است؛ یعنی تمام نعمت‌ها و روزی‌ها
از سوی او سرچشمه می‌گیرد، و او برای تمام
انسان‌ها و موجودات رزق و روزی معین میکند…
فلسفی
همانگونه احترام به مسلمان زنده واجب
است، لازم است مرده او نیز مورد تکریم و احترام قرار گیرد؛ لذا در شرع
اسلام احکامی؛ مانند غسل، کفن و دفن و خواندن نماز بر بدن او واجب شده
است.
در ارتباط با فلسفه نماز میت، امام رضا(ع) میفرماید: «اگر کسی بپرسد؛
چرا مأموریم که بر مردگان خود نماز بخوانیم، گفته میشود؛ براى اینکه
به درگاه خدا شفیع میت شویم و آمرزش او را از خداوند بخواهیم؛ زیرا که
هیچ وقتى از اوقات، میت محتاجتر از لحظه پس از مرگ نیست که شفاعت شود
و از براى او طلب مغفرت و آمرزش کنند»
حقوقی و احکام
آیا در احادیث به غسل کردن در هر شب از دهه
آخر ماه رمضان، سفارش شده است؟
ز دو روایت زیر می‌توان استحباب غسل دهه
آخر ماه رمضان را استفاده نمود:
1. از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است: «روش همیشگی آن‌حضرت این بود که
هر شب از دهه آخر ماه رمضان را غسل می‌نمود».[1]
2. در روایت دیگری امیر مؤمنان علی(ع) میفرماید: «چون اوّلین شب از
دهه آخر رمضان می‌شد، پیامبر خدا، برمی‌خاست و خداوند را حمد و ثنا میگفت
…. پس می‌ایستاد، آستینْ بالا می‌زد و کمر [به عبادت] می‌بست و از
خانه‌اش بیرون می‌آمد و معتکف می‌شد و همه شب را احیا می‌داشت و در هر
شب از این ده شب، بین نماز مغرب و عشا، غسل می‌کرد».[2]
تاریخی
آیا فرشتگان و
جنیان در کربلا به کمک حضرت امام حسین (ع)
آمدند؟ چرا آن حضرت این کمک را نپذیرفتند؟
از عالمی شنیدم که فرمود: تعدادی از
جنیان و فرشتگان در کربلا به کمک امام حسین (ع) آمدند، ولی امام
حسین (ع) کمک آنها را قبول نکردند. آیا این مطلب صحت دارد که (قبل
از آن که امام حسین به میدان جنگ برود)، آنها جهت کمک به وی آمده
بودند؟ چه دلیل و مدرکی صحت آن را تأیید می کند؟ 2. اگر چنین مطلبی
صحت داشته باشد لطفاً بفرمایید چرا امام حسین (ع) کمک آنها را قبول
نکردند؟
قرآن
مراد از «ریسمان خدا» در آیه «وَ اعْتَصِمُوا
بِحَبْلِ اللهِ جَمیعاً» چیست؟ قرآن، امام و
یا …؟
با بررسی واژه «حبل الله» در آیات و روایات، به این نکته دست می‌یابیم که
هنگامی پیوند با «حبل الله» و یا همان ریسمان الهی حاصل میشود که افراد هم
به «قرآن» و هم به «عترت» پیوند خورده باشند؛ زیرا آن دو از هم جدایی‌ناپذیرند
و به همین دلیل، تحقق وحدت و عدم تفرقه در امت تنها زمانی تحقق می‌پذیرد که
تمام مسلمانان خود را به ریسمان ثقلین متصل کنند.
متفرقه
چرا می گویند بهتر است
که در روز برای آب خوردن ایستاد و در شب نشسته نوشید؟
دنیا اگر هدف و نهایت آرزو و
آمال قرار گیرد و همه چیز برای رسیدن به آن زیر پا گذاشته شود،
به این جهت مذموم و مورد نکوهش است و باعث فراموشی خداوند و
آخرت می شود ولی از آن جهت که وسیله و ابزاری است برای رسیدن
به آخرت ممدوح و پسندیده است. بر این اساس؛ کثرت آمیزش در
احادیث گفته شده به معنای فرو رفتن در شهوت رانی نیست، بلکه
توصیه به کثرت آمیزش به جهت ایجاد محبت بین زن و شوهر و ازدیاد
نسل که به حسب روایات به آن توصیه شده است.
خواهشمند است سایتهایی را به من معرفی کنید که در آن به شبهات وارده جواب می دهند.
پاسخ به شبهات
در حال حاضر سایت های متعددی به پاسخگوئی به مسائل دینی و شبهات عقیدتی می پردازند. البته برخی از این سایت ها تخصصا به بعضی از سوالات پاسخ می دهند مانند سایت دارالحدیث که به پرسشهای حدیثی شما و سایت فرهنگ و معارف قرآن که فقط به سوالات قرآنی شما پاسخگو هستند. و برخی دیگر به اکثر سوالات و شبهات پاسخ می دهند که از قرار زیز می باشند:
https://makarem.ir/index.aspx?typeinfo=3000
http://www.islamquest.net/fa/
http://www.pasokhgoo.ir/
http://porsemani.ir/
http://www.eporsesh.com/
http://www.andisheqom.com/
www.Tebyan.net
www.Al-Shia.com
وظیفه در برابر شبهاتوظیفه ما در برابر شبهات چیست؟
برخی معتقدند انسان در هر سنّ و معلوماتی که باشد بی هیچ قید و شرطی می تواند به هر سخنی گوش فرا دهد. اینان به آیه شریفه: {فَبَشِّرْ عِبادِ * الَّذِینَ …
اینکه برخی اصل اربعین را انکار کنند؛ این نظریه قابل قبول نیست، عمده اختلافی که وجود دارد، این است که اهل بیت علیهم السلام، در اربعین سال 61، یعنی بیستم ماه صفر، در کربلا بودند، و یا در اربعین سال شصت …
استقبال و درخواست و مراجعه مردم – با همه ترس و وحشت از دستگاه حکومتی – به اندازه‌ای بود که راه هرگونه ممانعت را می‌بست. پاسخ به سؤالاتی که در زمینه‌های مختلف از امام علیه‌السلام در منابع روایی ثبت …
در مورد پویایی فقه باید خدمت شما عرض کنیم: در اینکه باید فقه مانند دیگر علوم اسلامی همیشه پویا و به روز باشد و از عهده پاسخ های مسائل جدید و مستحدثه، به بهترین شکل برآید؛ هیچ تردیدی نیست و این امر اسا…
معرفی کتاب در زمینه پاسخگویی به شبهاتلطفا فهرست کتاب هایی که به طور کامل جواب شبهات دینی ما شیعیان را بیان کرده اند، بیان کنید.با توجه به اینکه شبهات در مسائل دینی بسیار است و در زمینه های متعدد و متن…
ترجمه قرآن به زبان اسپانیایی و درخواست آدرس اینترنتی آن
آیا قرآن به زبان اسپانیایی هم ترجمه شده است و اگر شده است آیا می توانید آدرس اینترنتی قرآن اسپانیایی را برای من ارسال کنید ؟
قرآن به زب…
بی تردید با آشنایی با علل لجاجت می توان مسیر درمان آن را هموار کرد. به طور کلی علل لجاجت گاهی ریشه در فرد لجوج دارد و گاهی ریشه در فرد مقابل و گاهی در هر دو. اما این علل می تواند یک یا چند تا از عوامل…
در مورد یاد شده کینه به دل داشتن کار درستی نیست و گناه محسوب میشود. باید سعی شود هرطوری شده مشکل حل شود و نسبت به رفتارها و تهمت‌ها عفو را پیشه خویش قرار داد. زیرا عفو و گذشت خصلت انسان‌های شایسته ا…
مطالعه نزاع انسان با شیطان و شکست‌ها و پیروزی‌های او در این نبرد، همیشه مورد توجه انسان هایی بوده است که به سعادت خود و هم‌نوعانشان علاقمند بوده‌اند و از این راه می‌خواستند نقاط قوت و ضعف انسان‌ها را…
در مورد یاد شده کینه به دل داشتن کار درستی نیست و گناه محسوب میشود. باید سعی شود هرطوری شده مشکل حل شود و نسبت به رفتارها و تهمت‌ها عفو را پیشه خویش قرار داد. زیرا عفو و گذشت خصلت انسان‌های شایسته ا…
بی تردید با آشنایی با علل لجاجت می توان مسیر درمان آن را هموار کرد. به طور کلی علل لجاجت گاهی ریشه در فرد لجوج دارد و گاهی ریشه در فرد مقابل و گاهی در هر دو. اما این علل می تواند یک یا چند تا از عوامل…
پول زیاد و ثروتمند بودن، لزوماً باعث خودخواهی در انسان نمی‌شود، چه بسا افرادی که ثروتمند هستند و پول زیادی دارند. امّا خودخواه و متکبر نیستند، پول تنها یک وسیله و ابزار است، شاید شما هم در جامعه افراد…
دوستی با جن های مسلمان و استفاده از آنها
آیا می توان با جن های مسلمان دوست شد و آنها را بعنوان استاد برای درمان بیماریها استفاده کرد؟
در عقیده اسلامی جن موجودی است مختار، مکلف، مخلوق از آتش،…
چرا پدر بخاطر کشتن فرزندش قصاص نمی شود؟شنیده ام اگر پدری فرزندش را بکشد قصاص نخواهد شد آیا این امر درست است و اگر چنین است علت آن چیست؟
بله یکی از شرائط قصاص آن است که قاتل پدر مقتول نباشد، حتی اگر پ…
دعا برای باطل کردن سحراگر کسی زبان بند شده باشد آیا دعایی برا ی باطل کردنش وجود دارد؟ 2-اگردختری خوا ستگارهایی دا شته با شد ولی این خوا ستگارها نتوانند بیا ن کنند انهم بمدت 10 سا ل ودختر هم یک دختر مذ…
حوزه/ اولین مجموعه پاسخ به شبهات پیرامون کرونا که شامل بیست شبهه به همراه پاسخ های آن می باشد توسط مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه تهیه و تدوین گردید.
به گزارش خبرگزاری حوزه، اولین مجموعه پاسخ به شبهات پیرامون کرونا که شامل بیست شبهه به همراه پاسخ های آن می باشد توسط مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه تهیه و تدوین گردید.
این بسته شامل مهمترین شبهات پیرامون «کرونا» به لحاظ محتوا و حجم‌رسانه‌ای و پاسخ به آنها می باشد.
شبهات مذکور از بین مهمترین شبهات پیرامون «کرونا» به لحاظ محتوا و حجم‌رسانه‌ای در فضای مجازی و رسانه ای احصاء و پاسخگویی به آنها صورت گرفته است.
بی‌شک مهمترین ابزار نظام سلطه جهانی برای بسط سیطره خود بر جهان و انسان، رسانه‌های گوناگون نوشتاری، دیداری و شنیداری است که با نفوذ به اعماق ذهن‌ها و اندیشه‌ها در صدد ایجاد بستر مناسب برای این آرزوی پلید و شیطانی‌اند. رسانه‌های شیطانی از طریق ایجاد تردید در باورهای بنیادین و ارزش‌های هویت‌بخش، فرایند گسست میان انسان و هویت او را دنبال نموده و او را به منجلاب پوچی، بی‌هویتی و سرگشتگی می‌افکنند و از این راه زمینه را برای سلطه‌پذیری و وادادگی به خواسته‌های جهان‌خوارانه استبداد جهانی مهیا می‌کنند؛ در این میان اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به لایه‌های گوناگون جامعه، تکلیف انسانی – الهی فرهیختگان با بصیرت و دردمند است که با اشراف کامل به فضای فکری جامعه، شبهات، جریان‌ها و افراد شبهه‌افکن، شیوه‌های القای شبهه، اهداف آن و … شناسایی کرده و با حضوری سریع، به‌روز، قوی، و مبتنی بر نیاز زمان و مخاطب، غبارهای شبهه و ابهام را بزدایند و روان‌های تشنه را از زلال معارف الهی سیراب نمایند. شبهات و شایعاتی که این روزها در فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای با سرعت خیره کننده‌ای منتشر میشود جز ایجاد یأس، خشم، دشمنی، ناامیدی، درگیری‌های اجتماعی، جنگ‌های داخلی و فروپاشی ایران عزیز هدفی را دنبال نمی‌کند. این شبهات و شایعات عمدتا با استفاده از تکنیک‌های جنگ روانی در عرصه رسانه صورت گرفته و شبهه‌افکنان تلاش می‌کنند تا با بهره جستن از نگرانی و پریشان حالی برخی از اقشار و گروه‌های اجتماعی به اغراض پلید خود انسجام، آرامش و اقتدار جامعه اسلامی را از بین برند.
پاسخ به شبهات
آنچه تهیه شده پاسخ به بخشی از مهمترین شبهات اعتقادی، سیاسی و اجتماعی است که این روزها با بهانه شیوع کرونا ویروس در سطح وسیعی منتشر شده است. مجموعه فوق توسط محققان مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات آماده شده است. این شبهات، چکیده صدها شبهه‌ی رصد شده در چندروز اخیر است. امید آنکه این گام ناچیز بتواند مردم عزیز و مؤمن ایران را در حفظ هوشیاری و آگاهی مؤثر در برابر توفان شبهات و شایعات یاری کند.
پاسخ:
اولا؛ این مطلب صرف ادعایی بدون دلیل معتبر است و شواهد مطرح شده، چنان ادعایی را اثبات نمی‌کند. طبق مستندات معتبر آزمایشگاهی، فاصله میان تشخیص اولین موارد ابتلا به کرونا ویروس تا اعلام رسمی آن توسط وزارت بهداشت، بیش از چند ساعت نبوده است! جمهوری اسلامی به هیچ وجه چنین کار غیراخلاقی، غیرانسانی و خلاف موازین شرعی را مرتکب نشده و صادقانه در نخستین ساعات اطلاع از اثبات موارد ابتلا، در جهت اطلاع رسانی، مقابله و پیشگیری علمی و استاندارد اقدام کرده است.
ثانیا؛ کرونا بیماری فراگیری است که امروزه اکثر کشورهای جهان را شیوع یافته و احتمال شیوع آن در کل جهان بسیار زیاد است. ویژگی این بیماری، برخلاف سایر بیماریهای واگیردار، سرعت زیاد انتقال میان‌فردی، سخت‌جانی و ناشناخته‌بودن آن است؛ به گونه‌ای که در حال حاضر جز قرنطینه پیشگیرانه افراد سالم و قرنطینه درمانی بیماران و اقدامات مراقبتی و حفاظتی شخصی، راهکار دیگری برای پیشگیری از ابتلای به آن معرفی نشده است؛ حتی تشخیص و تفکیک کرونا ویروس از سایر بیماریهای مشابه مثل آنفلوانزا و سرماخوردگی نیز برای افراد عادی آسان نیست؛ به همین سبب هزینه‌های انسانی و مادی پیشگیری و درمان این بیماری برای کشورهای گرفتار و نیز اقتصاد جهانی بسیار زیاد خواهد بود. بنابر این نخستین و مهمترین اقدام منطقی در برابر این بیماری از سوی دولت‌ها و ملت‌ها، اقدامات مراقبتی است. اقداماتی نظیر ممنوعیت ترددهای غیرضرور و ناایمن میان کشورها، گرفتن تست کرونا ویروس از مسافران، قرنطینه افراد مشکوک، و غیره.
ثالثا؛ یکی از الزامات برخورد منطقی و مؤثر با مسأله کروناویروس، آگاهی‌بخشی به مردم است تا با انجام اقدامات احتیاطی، از ابتلا و شیوع آن مانع شوند. مسأله پیشگیری از شیوع بیماری و تبدیل شدن آن به اپیدمی آن قدر مهم و راهبردی است که هیچ مصلحت‌اندیشی سیاسی، نمی‌تواند تأخیر مقابله با آن را برای نظام اسلامی توجیه کند؛ زیرا منافع زودگذر سیاسی هرگز نمی‌تواند زیان‌های وسیع و دامنه‌دار سیاسی، اقتصادی و امنیتی نظام را توجیه کند و مسؤولان نظام این امر را بهتر از دیگران متوجه می‌شوند.
رابعا؛ اگر دلایل سیاسی برای این کار وجود می‌داشت، قاعدتا مسؤولان باید این کار را به پس از انتخابات موکول می‌کردند تا کاهش مشارکت مردم در انتخابات را موجب نشود. طبق برآوردهای معتبر، مهمترین علت کاهش مشارکت مردم در انتخابات اخیر، در کنار برخی نارضایتی‌ها از اوضاع اقتصادی، مسأله نگرانی از کرونا ویروس بوده است. این در حالی است که بسیاری از کشورهای جهان و حتی برخی کشورهای همسایه، با وجود شیوع گسترده این بیماری، به دلایل سیاسی و یا اقتصادی، تا جندهفته حاضر به اعلام آن نبودند.
خامسا؛ چندین هفته پیش از اثبات انتقال ویروس به ایران، ویروس در کشور چین شناسایی و شیوع یافته بود و این امر چیزی نبود که مسؤولان ایرانی از آن بی‌خبر باشند؛ هشدار رئیس سازمان پدافند غیرعامل هم امری طبیعی است و هرگز به معنای وجود و شیوع ویروس در آن زمان نیست. اساسا کارویژه پدافند غیرعامل بررسی و پوشش نقاط آسیب‌پذیر و خطرات احتمالی است و با توجه به مناسبات گسترده تجاری و گردشگری میان ایران و چین، چنین احتمالاتی کاملا به جا و معمول است. سخنی که از مداح معروف نقل شده هم، چنان ادعایی را اثبات نمی‌کند؛ زیرا اگر مسؤولان بلندپایه نظام از چنان موضوعی مطلع بودند، قطعا نشست رهبری با مداحان لغو می‌شد. از آنجا که نشست با مداحان در فضای بسته برگزار شد و انتقال ویروس در چنان فضایی بسیار محتمل بود، می‌بایست نشست لغو یا از ورود افراد مشکوک جلوگیری می‌شد؛ که هیچکدام از این امور اتفاق نیفتاده است. پس جلوگیری از بوسیدن دست رهبری به خاطر وجود جمعیت زیاد و ملاحظه مسائل امنیتی بوده است.
این شبهه با استفاده از برخی شگردهای جنگ روانی، مثل مفروض‌انگاری، دلیل‌تراشی، برچسب زنی و غیره در صدد القای اتهامی ناجوانمرانه به نظام اسلامی و رهبر معظم انقلاب است. در تکنیک مفروض‌انگاری، فرد با القای یک مطلب به صورتی که گویی شکی در وقوع آن نیست، به تحلیل و تفسیر آن می‌پردازد. در شگرد دلیل‌تراشی، فرد بدون استفاده از روش صحیح و ارائه هرگونه دلیل منطقی، به ساختن دلائل و توجیهات مورد نظر خود درباره یک واقعه اقدام میکند. برچسب‌زنی از شگردهای شایع جنگ روانی است. در این تکنیک با زدن برچسبی منفی (پنهانکاری) به طرف مقابل، همه بار معنایی منفی آن برچسب را در ذهن مخاطب تثبیت میکند.
پاسخ:
اولا؛ حوادث هولناکی مثل زلزله، سیل، بیماریهای فراگیر، … از مسائلی است که ترس، اضطراب و دلهره فراگیری را در میان مردم موجب میشود و نظم و امنیت جامعه را به خطر می‌اندازد. گسترش رسانه‌های مجازی در کنار مزیت‌های خود، آسیب‌های بزرگی را ایجاد می‌کنند. فضای مجازی امکان انتقال پیام‌های جعلی یا تحریف‌شده، که در بیشتر موارد همراه با شگردهای رسانه‌ای است، را به شکل بسیار گسترده‌ای ایجاد کرده است؛ به طوری که امکان تشخیص پیام درست از غلط، به ویژه برای مردم عادی، بسیار مشکل و حتی گاهی غیرممکن است. این واقعیت گاهی جامعه بزرگی را به سوی بحران و جنگ داخلی می‌کشاند. به عنوان مثال چند سال قبل تصاویری از حمله شیمیایی دولت سوریه به مناطق تحت سلطه تکفیری‌ها و کشته‌شدن تعدادی از مردم و کادر درمانی بیمارستانها منتشر شد و دولت آمریکا به این بهانه، قصد آن داشت تا به کشور سوریه حمله کند؛ اما پس از چندی فیلم دیگری منتشر شد که نشان می‌داد همه صحنه‌های بمباران شیمیایی ساختگی بوده و تمام کسانی که در برابر دوربین به زمین می‌افتند، طبق سناریوی نوشته شده و با هدایت کارگردان در حال بازی‌اند و پس از اتمام نقش خود، برخاسته و بدون هرگونه مشکلی به ادامه فعالیت خود می‌پردازند![۱] این ویژگی رسانه‌های مدرن به خطاهای ذهنی و در نتیجه اشتباهات محاسباتی مردم منجر شده و تحلیل‌های غلط و قضاوت‌های نادرست و واکنش‌های رفتاری خطرناک وا می‌دارد. چنین شیوه‌های رسانه‌ای مخربی، در شرایط بحران از جمله بلاهای طبیعی که به خودی خود، اضطراب و دلهره آور است و جامعه بیش از هرزمان دیگری به آرامش، امنیت و قضاوت صحیح نیاز دارد، حائز اهمیت مضاعف است. به همین سبب در شرایط بحران، همواره باید مرکز رسمی و واحدی کنترل و مدیریت اخبار اطمینان‌بخش را در دست داشته و از پراکندگی ذهنی و خطاهای تحلیلی مردم جلوگیری کند. در اکثر کشورهای جهان ساز و کارهایی برای انتشار اخبار درست و تفکیک آن از اخبار غلط طراحی میشود و راهبرد عقلانی و درستی است. بنابر این اصرار نظام به توجه مردم به اخبار زسمی و پرهیز از دنبال کردن منابع نامعتبر در فضای مجازی، قطعه‌ای جورچین مدیریت صحیح بحران است. علت تفاوت فاحش میان آمار رسمی و غیررسمی، علاوه بر اشراف اطلاعاتی منابع دولتی بر واقعیات، تعهد نظام به ارائه آمار و اخبار صحیح است؛ چیزی که در منابع ناشناس و نامعتبر وجود ندارد و این منابع با اهداف و اغراض خاص سیاسی و اقتصادی هرگونه خبر جعلی و تحزیف شده‌ای را منتشر می‌کنند.
ثانیا؛ اطمینان عمومی به آمار و اطلاعات نهادهای رسمی از یک جهت به میزان مشروعیت مردمی نظام و از جهت دیگر تأیید سازمان های بین المللی بستگی دارد؛ نظامی که از سطح بالای مشروعیت برخوردار است، طبیعتا به همان نسبت، مردمی تلقی شده و اطمینان مردم به اخبار و تحلیل‌های از سوی نهادهای رسمی نظام افزایش می‌یابد. خواهد داد. جمهوری اسلامی ایران از پشتوانه مردمی مطلوبی برخوردار است و طبیعتا اکثریت مردم برای دریافت اخبار به منابع معتبر داخلی مراجعه می‌کنند. مضاف بر اینکه سازمان‌های بین‌المللی که عمدتا تحت سلطه قدرت‌های استکباری است و گزارش‌های منفی آنها درباره ایران به علت احتمال مغرضانه چندان قابل اعتماد نیست، فرایند مقابله نظام اسلامی با موضوع ویروس کرونا را، فرایندی صحیح و مؤثر اعلام می‌کنند. سازمان بهداشت جهانی با تأیید مواضع ایران در خصوص مقابله منطقی با کروناویروس، تمام صحنه‌سازی‌ها و دروغ پردازی‌های ضدانقلاب را رد کرده و بر درستی گزارش‌های ایران مهر تأیید زده است. به گزارش خبرگزاری فارس، «تدروس آدانوم» مدیرکل سازمان بهداشت جهانی روز دوشنبه ادعای «پنهانکاری» ایران در ارتباط با آمار قربانیان ویروس کرونا جدید (کووید-۱۹) را رد کرد.
پاسخ:
اولا؛ هیچ حکومتی، حتی ستم‌کارترین حکومت‌ها، با انگیزه‌های گوناگون، برخی از خدمات مثبت اجتماعی را انجام داده و می‌دهند و حکومت پهلوی هم از این قاعده مستثنا نیست؛ انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن هرگز نخواسته است خدمات مثبت آن دوران را بپوشاند، چیزی که هست عمق و گستره فساد و ویرانی آن دوران سیاه به قدری است که جایی برای پرداختن به کارهای مثبت نمی‌ماند. حکومت پهلوی اول و دوم حکومتی دست نشانده و به پشتوانه قدرت های استکباری ایجاد و بقا یافت و هیچ رنگی از خواست و اراده مردم در آن نبود. کسانی که با استناد به برخی از امور به ظاهر مثبت در آن دوران در پی تطهیر حکومت فاسد پهلوی‌اند، جاهلانه یا از روی تجاهل، چشم خود را بر فسادهایی که تا اعماق آن حکومت رخنه کرده بود، بسته‌اند. خاطرات سپهبد حسین فردوس، دوست صمیمی محمدرضا شاه، تنها برگی از دفتر قطور فساد و ظلم دستگاه پهلوی است که مطالعه آن لطف بسیار دارد.
ثانیا؛ بیمارستان «مسیح دانشوری» یکی از ده‌ها مراکز درمانی است که در حال حاضر در کشور ما پذیرای بیماران کرونایی است. به اعتراف سازمان بهداشت جهانی، جمهوری اسلامی از نظام سلامت قوی و محکمی، که به برکت نظام اسلامی فراهم شده، برخوردار است و ان شاء الله با قدرت و صلابت بر بحران پیش آمده غلبه خواهد کرد. بیمارستان مسیح دانشوری که در دوران پهلوی اول بنیانگذاری شده و تا به امروز مراحل تکمیل و تجهیز آن ادامه داشته، در برابر خدمات گسترده و حیرت‌انگیز جمهوری اسلامی در حوزه سلامت، چیزی به شمار نمی‌آید. اگر رضاشاه یکی از کاخ‌های قاجار را به بیمارستانی برای مسلولان، تغییر کاربری داد، در عوض، ده‌ها کاخ مجلل در بهترین نقاط آب و هوایی کشور برای خود و وابستگانش برپا کرد. بهترین زمینهای حاصلخیز کشور، به ویژ در شمال ایران، به تصرف خانواده پهلوی و شخص رضا شاه در آمده بود؛ به گونه‌ای که رضا شاه را بزرگ‌ترین زمین‌خوار تاریخ ایران نامیده‌اند! برجسته ساختن موضوع بیمارستان مسیح دانشوری، با هدف دفاع ناشیانه از حکومت پهلوی و زیرسؤال بردن خدمات بی‌نظیر جمهوری اسلامی است. بهترین راه برای روشن‌شدن موضوع، مقایسه آمارهای معتبر در خصوص خدمات پزشکی میان دوره پهلوی و دوران جمهوری اسلامی ایران است.[۲]
پاسخ:
اولا؛ گمانه زنی درباره منشأ پیدایش و گسترش ویروس کرونا در کشور، با توجه به تأخیری که در شناسایی و تست افراد مبتلا به این ویروس وجود داشت، هیچ گونه جنبه علمی نداشته و صرفا از شایعات و حرفهای بی‌اساس است. هرادعایی مستلزم اثبات با روش علمی است. روش علمی برای اثبات این ادعا، روش آزمایشگاهی است. یعنی آزمایشگاه‌های معتبر باید با آزمایش خون افراد، وجود یا عدم ویروس خاصی در خون فرد خاصی را اعلام کنند. این درحالی است که هیچ آزمایشگاه معتبری اعلام نکرده است که این ویروس توسط طلاب چینی جامعه المصطفی منتقل و متتشر شده است. یکی از شگردهای جنگ روانی انتشار اخبار بی‌اساسی است که با روش تکرار خبر یا اعلام از منبع نامعلوم انجام می‌گیرد. خبرهایی مثل شایعه و شبهه بالا توسط هیچ منبع معتبر و موثقی تأیید نشده است!
ثانیا؛ موضوعاتی مثل طلاب چینی جامعه المصطفی بیش از هرچیز یا شایعاتی است که افراد کم اطلاع مطرح می‌کنند و یا با اغراض سیاسی و ضدانقلابی مطرح میشود. کشورهای ایران و چین روابط گسترده سیاسی و اقتصادی دارند و سالانه هزاران شهروند چینی با اهداف مختلف به ایران سفر می‌کنند. مضاف بر این به گفته حجه السلام ابوالحسن نواب، عضو هیئت امنای جامعه المصطفی، طلاب چینی مقیم قم در مدتی که موضوع کرونا مطرح بوده به چین مسافرت نکرده‌اند. از سوی دیگر سازمان بهداشت جهانی، منشأ ورود ویروس کرونا به ایران، را تاجری عربستانی معرفی کرده که همسر چینی داشته و پس از سفر به ووهان چین، به ایران آمده و از تهران به قم سفر کرده است. اخیرا نیز گمانه زنی دیگری مبنی بر انتقال ویروس از طریق گارگران چینی مستقر در استان گیلان مطرح شده است.
پاسخ:
اولا؛ شرایط کنونی کشور و مدیریت خوب بحران شیوع ویروس کرونا نشان داد که جمهوری اسلامی از زیرساختهای بسیار قوی و مستحکم سلامت برخوردار است و در مقایسه با بسیاری از کشورهای پیشرفته و ابرقدرت، توانایی بهتری در مهار بحران‌هایی نظیر کرونا ویروس دارد. برخلاف اکثر کشورهای جهان که با کمبود زیرساختهای بهداشتی و پزشکی مواجه‌اند و متأسفانه در برخی از آنها به سبب کمبود تجهیزات پرشکی و محیطهای بیمارستانی به سالمندان خدماتی داده نمی‌شود، جمهوری اسلامی ایران با تکریم روحی و مادی بیماران از همه اقشار جامعه، جلوه روشنی از یک نظام سیاسی اخلاق مدار را به نمایش گذاشته است.
ثانیا؛ یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی خودکفایی در زمینه ظرفیت‌های پزشکی، اعم از نیروی انسانی و ساختارهای فنی و علمی است. در دوران پیش از انقلاب، به علت کمبودهای فراوانی که در این زمینه وجود داشت، شاهد حضور هزاران پزشک خارجی از کشورهای شبه قاره هند بودیم، که هم از لحاظ علمی در سطح پایینی بودند و هم به علت مشکلات زبانی، این امر باعث بروز مشکلاتی می‌شد و گاهی جان شهروندان ایرانی را به خطر می‌انداخت. افزایش بیش از ١٠٠ برابری سرمایه‌گذاری در بخش بهداشت در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی موجب شد تا به رشد ٤٠٠ درصدی شاخص‌های بهداشتی و درمانی برسیم و به همین سبب، شاخص “امید به زندگی” در جامعه ایرانی در مقایسه با قبل از انقلاب از ٥٠ سال به ٧٥ سال رسید! آمارهای معتبر نشان میدهد که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، حدود ٧ دانشکده پزشکی در دانشگاه‌های کشور وجود داشت؛ اما در حال حاضر حدود ٤٠ دانشگاه علوم پزشکی در سراسر کشور به فعالیت مشغول‌اند. ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی از حدود ٦٠٠ نفر در سال، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، به حدود ٦ هزار نفر در سال افزایش یافته است. در سال ۵۷ تعداد کل پزشکان دارای کارت نظام پزشکی، حدود ١٧ هزار نفر بود، در حالی که طی سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، حدود ۱۴۰ هزار پزشک در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور تربیت شده‌اند و همین مسأله جمهوری اسلامی ایران را از لحاظ شمار پزشکان به خودکفایی نزدیک کرده است. از لحاظ کیفی نیز وضعیت پزشکی و درمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار پیشرفت داشته است؛ به گونه‌ای که امروزه کشور ما به یکی از قطب‌های درمان بیماران صعب العلاج در خاورمیانه و جهان تبدیل شده است؛ در اوایل انقلاب بسیاری از عمل‌های جراحی تخصصی در خارج از کشور انجام می‌شد، امّا اکنون به برکت نظام جمهوری اسلامی و همت متخصصان داخلی، تمام اقدامات تخصصی و فوق تخصصی به جز چند مورد نادر که در زمینه بیماریهای ژنتیکی است، در داخل کشور و توسط پزشکان ایرانی انجام میشود. در تولید دارو به درجه‌ای از پیشرفت رسیده‌ایم که داروهای برخی بیماریهای صعب العلاج و لاعلاج، مثل انواع سرطان‌ها در درون کشور تولید میشود. در درمان ناباروری به یکی از قطب‌های درمانی جهان تبدیل شده‌ایم. در پیوند اعضاء و نیز در موضوع توریسم پزشکی و سایر بخش‌های مرتبط با بهداشت، درمان و سلامت، کشور ما جزء کشورهای سرآمد جهان است؛ این در حالی است که تا پیش پیروزی انقلاب اسلامی به صورت مطلق به بیگانگان وابسته بودیم![۳]
ثالثا؛ مراقد و حرم‌های شریف امام‌زادگان در کشور ما یکی از ظرفیت‌های مهم معنوی و فرهنگی است و کارویژه‌های خاص خود را دارد. امام زادگان نمادهای معنویت، دینداری، پاکی، شرافت، شجاعت و شهادت‌اند. بسیاری از مردم فضای معنوی حرم‌ها و مراقد این بندگان پاک الهی را جایی برای کسب آرامش، امید و انگیزه‌های مثبت خود می‌دانند. اگر معتقدیم که به حکم عقل، «پیشگیری بهتر از درمان» است، مراقد و حرم‌ها، خود از فرصت‌های این پیشگیری است و بدیهی می نماید که فضاهایی که به پیشگیری از مشکلات روحی و جسمی کمک میکند، اگر مهم‌تر از بیمارستان نباشد، آثار مثبتش کمتر از بیمارستان نیست.
هرنهادی در جامعه جایگاه و کارویژه خود را دارد. همانگونه که نمی‌توان نانوایی را مهم و فروشگاه پخش مواد پروتئینی را غیرمهم دانست، یا دانشگاه را مهم و کارخانه را غیرمهم معرفی کرد و هرکدام بخشی از نیاز جامعه را تأمین میکند، نمی‌توان گفت بیمارستان مهم است، اما مساجد و حرم‌های امام زادگان غیرضروروی است. این یک مغالطه غیرعلمی است و برای هرعاقلی بطلانش واضح است. انسان‌ها هم به بیمارستان برای درمان دردهای جسمی خود نیازمندند و هم به جاهایی که روحیات آنان را ارتقا بخشیده و احساس معنا و امید در زندگی‌شان را افزایش دهد! مضاف بر اینکه بیمارستان ها معمولا با بودجه های عمومی و توسط دولت ها ساخته می شود اما مساجد، حسینه‌ها، تکایا، حرم‌های امامان و امام‌زادگان توسط مردم و از طریق وجوهی مانند نذر، وقف و هدایای شخصی ساخته میشود.
پاسخ:
اولا؛ این شبهه یکی از مصادیق شبهه تعارض علم و دین است. تعارض علم و دین یک از انگاره‌های فلسفی و فرهنگی دنیای غرب است که بر جهان اسلام قابل انطباق نیست. مبانی و آموزه‌های دین اسلام هرگونه تعارض مستمر و واقعی میان علم و دین را نفی میکند. از نگاه اسلام دین و علم مکمل یکدیگر و هرکدام به بخشی از واقعیت هستی نظر دارند. هیچکدام از معارف و آموزه‌های دین، علم صحیح را نفی نمی‌کند و علم تجربی صحیح و اطمینان‌بخش نیز هیچکدام از معارف و آموزه‌های معتبر دین را نفی نخواهد کرد.
ثانیا؛ جهانی که در آن زندگی میکنیم بر پایه نظام علیّت بنا شده است. در این جهان هرپدیده‌ای دارای علت‌های مادی و معنوی است. بیماری و سلامت انسان‌ها نیز علل و زمینه‌های مادی و معنوی خود را دارد. به حکم عقل، دین و تجربه، رعایت مسائل بهداشتی و ایجاد زمینه‌های سلامت، موجب بالا رفتن احتمال سلامتی و کاهش بیماریها و عدم رعایت این امور موجب افزایش بیماری و فزونی احتمال اختلال در سلامت فردی و عمومی است. دانش پزشکی از دانش‌های ریشه‌دار و کهن بشری است که بر اساس تجربه و تحقیقات دامنه‌دار بشر درباره علل، عوامل و نشانگان و راه‌های درمان بیماریها و نیز کیفیت نگهداشت و بالابردن بهداشت جسمی، پدیده آمده و اکنون دوران بالندگی خود را طی میکند. دین اسلام نه تنها به دانش پزشکی و تغذیه بی‌اعتنا نبوده بلکه خود در بالندگی آن نقش مهمی داشته است. در قرون نخستین اسلام بسیاری از پزشکان پرآوازه، خود از عالمان و فقیهان دینی بوده‌اند. با این وجود آیا می‌توان ادعا کرد که همه بیماریها، نشانگان تشخیصی و راه‌ها و داروهای درمانی آن توسط دانش پزشکی کشف و معرفی شده است؟ آیا می‌توان ادعا کرد که علت همه بیماریهای جسمی تنها و تنها ویروس‌ها و باکتری‌های مضر است و امور معنوی و روحی در بیماری و سلامت جسم نقشی ندارد؟ یقینا هیچ کس نمی‌تواند چنین ادعایی بکند و اساسا چنین ادعایی از نظر عقل و علم مردود است! بنابر این علت یا علل مشکلات جسمی همچنان که میتواند مادی باشد، ممکن است معنوی بوده و به سبب رفتارهای غیراخلاقی و غیرشرعی انسان‌ها باشد. علل معنوی، علل بعید پدیده‌ها است و علل مادی، علل قریب آن. علل بعید همواره از طریق تأثیر بر علل قریب، عمل کرده و حوادثی را ایجاد میکند. توجه به علل قریب حوادث و غافل‌شدن از علل بعید، موجب ماندگاری مشکلات است. بنابر این توصیه عالمان دین به رعایت امور بهداشتی، علاوه بر اینکه توصیه خود دین است، به خاطر جامع نگری نسبت به حوادث جهان است. زمینه‌ها و علل بیماری و سلامت جسمی و روحی، در زمینه‌ها و علل مادی، محدود نیست و مسائل اخلاقی و معنوی هم در این خصوص علیت دارد؛ هرچند ممکن است تأثیر علل معنوی در سلامت و بیماری جسمی، با وساطت همان علل مادی صورت پذیرد؛ اما اینکه علل مادی در همه موارد، تأثیر قطعی و خودبنیادی در بیماری و سلامت جسمی داشته باشد، سخن کامل و درستی نیست. ادیان الهی به ما آموخته است که مهربانی، بخشندگی، خوش اخلاقی، خیرخواهی، پاک دستی، پاکدامنی و دیگر فضائل اخلاقی و مهم‌تر از همه ارتباط معنوی و عمیق با جان جهان و مبدأ و منتهای عالم وجود، یعنی خداوند مهربان، علت نخستین همه خیرها و سودمندی‌ها است؛ همچنانکه نامهربانی، بخل، حسد، مردم آزادی، دروغ، تباه کردن حقوق انسان‌ها، بی‌اعتنایی به ارزش‌ها و حدود الهی و ارتکاب گناهان ریشه بسیاری از نابسامانی‌ها و مشکلات بشر است. پیامبران و امامان ( علیهم السلام) هرگز علت‌های مادی را نفی نکرده‌اند؛ بلکه چشم انسان را از محدود ماندن در اسباب مادی به افقی فراخ‌تر و عمیق‌تر در عالم هستی باز کرده‌اند. از این رو هم‌پای توجه به علت‌های مادی می‌بایست به علت‌های معنوی نیز توجه شود و برای پیشگیری از مشکلات، حل نابسامانی‌ها و بالابردن کیفیت زندگی، لازم و ضروروی که هم از علت‌های مادی و هم علت‌های معنوی غافل نمانیم.
ثالثا؛ امروزه علم روانشناسی و جامعه‌شناسی در کنار عقل و دین، بر اهمیت اخلاق و معنویت و نقش آن در بهزیستی انسانی در ابعاد گوناگون زندگی تأکید می‌روزد. حتی جامعه‌شناسان ملحدی مانند مارکس وبر هم دین و معنویت را موجب انسجام و یکپارچگی جامعه و در نتیجه عامل بسیاری از خیرها و سودمندی‌های عمومی می‌دانند. دین و معنویت موجب معنایافتن و هدفمندی زندگی و ایجاد امید در دل‌های انسان‌ها شده و انسان‌ها را از احساس تنهایی و وحشت می‌رهاند؛ هرچند این آثار بخشی از آثار غیرمادی دین و معنویت است و تبیین آثار تکوینی و حقیقی آن در گستره وجود انسان تنها در اختیار پیامبران الهی است. تحقیقات پزشکی و روانشناسی تجربی بر این امر تأکید دارند که نظام سلامت جسمی، بسیار بیش از آنچه انسان‌ها تصور می‌کنند به سلامت فکر، احساس و فرایندهای روان‌شناختی افراد بستگی دارد. آنچنان که بیماری فکر و عاطفه میتواند جسم انسان را تضعیف و آماده گرفتارشدن به انواع بیماریهای دشوار و کشنده کند. امروزه بسیاری از بیماریها را بیمارهای روان‌تنی می‌نامند؛ زیرا اعتقاد بر این است که در دوران مدرن به واسطه پیچیدگی و دشواری زندگی، دسترسی انسان‌ها به خواسته‌ها و اهداف فردی با سختی زیادی همراه است و این امر تنیدگی و فشار زیادی را بر روان انسان‌ها تحمیل میکند؛ استرس مهمترین عامل بیماری در جهان امروز است. دین و معنویت و اخلاق با ارائه سبک زندگی مبتنی بر اهداف متعالی، ارزش‌های اصیل و دست‌یافتنی، معنابخشی، امیدآفرینی و پیشگیری از بسیاری از رفتارهای مخرب و آسیب‌زا به سلامت جسمی و روانی بشر خدمتی بی‌بدیل ارائه میکند. دین و معنویت، یاری‌گر و کامل کننده دانش پزشکی در شناخت، پیشگیری و درمان بیماریها و بالابردن کیفیت سلامت جامع‌نگر انسانی است و هرگز در قامت رقیب و مخالف با دانش‌های ریشه‌دار انسانی ظاهر نشده است. دین اصیل و حقیقی با عقل و دانش صحیح در تضاد نیست؛ بلکه مکمل و مؤید آن است. بنابر این توصیه به رعایت مسائل بهداشتی و پزشکی اساسا هیچ منافاتی با رعایت مسائل معنوی، توبه و توسل ندارد و این هر دو در کنار هم میتواند مشکلات را حل کند. همان دینی که گناهان را علت برخی از بیماریها و مشکلات انسان ها معرفی میکند، بی‌توجهی به بهداشت و مسائل پزشکی را هم نامطلوب و حتی حرام دانسته و بر نقش آن در بروز بیماری و فقر تأکید میکند.
پاسخ:
اولا؛ این شبهه بر مبنای علم‌پرستی و تقلیل همه پدیده‌ها و فرایندهای هستی به امور محسوس و قابل‌تجربه حسی بنا شده است. علم تجربی با وجود خدمات بزرگی که از ابتدای خلقت انسان تاکنون به بشریت نموده و گره‌های فراوانی که از مجهولات و مشکلات انسان‌ها گشوده، تنها به جهان محسوس و ملموس اختصاص دارد و توانایی رازگشایی از همه لایه‌ها و مراتب هستی و انسان را ندارد؛ علم تجربی تنها میتواند بخشی از پدیده‌های محسوس را بررسی و از ماهیت مادی و روابط میان پدیده‌ها شناخت حاصل کند. این انتظار که علم همه مجهولات بشر را معلوم کرده و همه مشکلات بشر را برطرف کند، انتظاری است که با واقعیت علم سازگار نیست و هیچ عالم و فیلسوفِ علمی هم آن را ادعا نکرده و تاکنون هم تحقق نیافته است. دین در کنار علم و مکمل آن بوده و در صدد تکمیل کاستی‌های ذاتی آن است. این دو هدیه الهی در کنار هم می‌توانند زندگی بشر را سعادتمندانه‌تر کنند.
پاسخ به شبهات
ثانیا؛ عقل، تجربه و دین[۴] هرسه بر این مسأله تأکید دارند که انسان‌ها در اموری که به آن دانا نیستند و دانایی در آن نیازمند تخصص و دانش منظم و عمیق است، می‌بایست به متخصصان و عالمان شناخته شده و امین رجوع کنند. این حکم عقلانی و دینی، مطلق است و همه امور دنیایی و معنوی انسان را در همه شاخه‌ها و ابعاد شامل میشود؛ عقل سلیم و ذوق عقلانی بشر چنان با این مسأله آشنا است که هرکس بدون مشورت با افراد دارای صلاحیت، به کاری که در آن تخصص و دانش کافی ندارد، دست زده و گرفتار آسیب گردد، بی‌درنگ از سوی عاقلان سرزنش میشود. بر این اساس همچنانکه همه مردم و از جمله پزشکان باید در مسائل مربوط به معنویت و دین به عالمان و مختصصان دین‌شناس و معنویت‌شناس مراجعه کنند و از تخصص آنان در امور دینی و معنوی بهره گیرند، عالمان و متخصصان دینی هم موظف‌اند در امور پزشکی به پزشکان کارآزموده و امین مراجعه کنند. بی‌اعتنایی به نظر پزشکان باتجربه و مورد اعتماد، از نظر دین و عقل محکوم است؛ همچنانکه بی‌اعتنایی به امور معنوی و نظر متخصصان دینی از سوی دیگران، مردود و غیرمنطقی است.
ثالثا؛ همان دینی که انسان‌ها را به دعا، توبه، توسل به ارواح پاک و متعالی اولیای الهی، اخلاق حسنه و پرهیز از بداخلاقی‌ها و ارتکاب محارم الهی تشویق و توصیه میکند و گناه و بداخلاقی را عامل بسیاری از مشکلات و بیماریها می‌داند، رجوع به متخصصان در امور مهم را هم واجب دانسته و بی‌اعتنایی به آن را گناه و موجب عقوبت می‌شمارد. در این راستا سخنان بسیاری از معصومان (علیهم السلام) صادر شده که اهمیت مسأله از نگاه دین را آشکار میکند. امام علی (علیه السلام) میفرماید: «کسی که (مشورت را وانهد) و به رأی خود استبداد ورزد، هلاک میشود». [۵]
لزوم رجوع به متخصصان در امور دین و دنیا از احکام خود دین است و کسی که به آن بی‌اعتنایی کند، به امر دین بی‌اعتنایی کرده است. بنابر این اگر پزشکان امین و کارآزموده تشخیص دهند که برخی از مراسم‌های جمعی اعم از مذهبی و غیرمذهبی باید موقتا تعطیل شود تا از شیوع ویروس و بیماری کاسته شود، عمل به توصیه این متخصصان از سوی خود دین و پیشوایان دین واجب شمرده شده است.
رابعا؛ این سخن که روحانیان و افراد مذهبی با علم و دانش انسانی مخالف بوده و در آن به دیده تحقیر می‌نگریسته‌اند، اتهامی بسیار زشت و دور از واقعیت است. نه تنها در هیچ آیه و روایت معتبری، دانش‌های انسانی کم اهمیت تلقی نشده، بلکه آیات و روایات فراوانی بر اهمیت و لزوم یادگیری دانش‌های مورد نیاز انسان‌ها، حتی با دانش‌آموختن از کافران و مشرکان، تأکید شده است. در طول تاریخ پس از اسلام بسیاری از عالمان بنام علوم طبیعی، خود در کسوت روحانیان و از عالمان دینی بوده‌اند. خواجه نصیر الدین طوسی و ابوریحان بیرونی نمونه‌هایی برجسته از اتحاد علم و دین به شمار می‌رفته‌اند. امروزه هم بسیاری از دانشمندان و صاحب نظران در علوم انسانی و طبیعی در همه جای دنیا از مؤمنان و معتقدان به ارزش‌های دینی و اسلامی‌اند. آیا پزشکانی که در کشور ما هم اکنون با اقتدار و تعهد مثال‌زدنی، مشغول کمک به بیماران‌اند، مسلمان و مؤمن نیستند؟!
خامسا؛ این ادعا که تنها علم تجربی میتواند مشکلات بشر را بر طرف کند، ادعایی بی‌دلیل و دقیقا مخالف با واقعیت زندگی است. نه عالمان علوم تجربی چنین ادعایی دارند و نه علم بشر در عمل توانسته است همه مشکلات بشر را برطرف کند. علم تجربی هرچند خدمات زیادی به انسان‌ها کرده و در مجموع، زندگی را قدری آسان‌تر نموده است؛ اما نه تنها همه مشکلات را برطرف نکرده، بلکه مشکلات دیگری برای بشر ایجاد کرده است. بسیاری از بیمارهای صعب العلاج و لاعلاج، مثل برخی از سرطان‌ها، که در موارد زیادی معلول پیشرفتهای علمی و صنعتی و فن‌آوری است، هنور برای علم پزشکی ناشناخته است و درمان قطعی پزشکی ندارد. برخی از روشهای درمانی و داروهایی که بشر بواسطه علم تجربی ساخته، خود دارای عوارض جانبی است و اگرچه عوارض بیماری خاصی را برطرف میکند؛ ولی ممکن است مشکلات و ناراحتی‌های دیگری برای مصرف کننده ایجاد کند. در همین موضوع کروناویروس، دانشمندان زیست شناس و پزشکان با صراحت اعتراف می‌کنند که ماهیت این ویروس ناشناخته است و در حال حاضر هیچ دارویی برای آن وجود ندارد. پزشکان تصریح می‌کنند که بهترین درمان این بیماری، پیشگیری از ابتلای به آن است! بنابر این دست کم در حال حاضر علم پزشکی و ویروس‌شناسی نتوانسته است این مشکل را برطرف کند؛ البته این موضوع چیزی از اهمیت علم تجربی کم نمی‌کند، اما یقینا بطلان علم‌پرستی را فریاد می‌زند!
پاسخ
اولا؛ یکی از آفت‌های بزرگ در فرایند شناخت و مبارزه با مشکلات مادی و روانی بشر، تک‌سونگری و تقلیل‌گرایی است که از نظر عقل و علم مردود است. تقلیلِ علل پدیدآمدن و شیوع بیماریها به مسائل بهداشت محیطی و جسمی، نوعی تقلیل‌گرایی، یعنی فروکاهش علل یک پدیده به علل مادی و محسوس است! بی‌شک عقل و علم بشر محدود است و با وجود پیشرفتهای زیادی که در علوم طبیعی و انسانی صورت گرفته، بشر هرگز نمی‌تواند به صورت یقینی ادعا کند که میتواند به همه پدیده‌ها از همه ابعاد، سطوح و زوایا آگاه شده و آنها را در کنترل خود در آورد. زندگی انسان‌ها بسیار پیچیده‌تر از آن است که عقل و علم به همه ابعاد آن آگاه شود. به همین سبب تقلیل علت یک بیماری یا شیوع آن در امور مادی، خطای علمی و عقلی بزرگی است. در آیات قرآن کریم و روایات معتبری که از پیشوایان دینی به ما رسیده، علل ایجاد و شیوع برخی از بیماریها، به خصوص بیماریهای بنیان‌کن، فراگیری برخی از گناهان عنوان شده است. امام رضا (علیه السلام) میفرماید: «هرگاه انسان‌ها گناهان جدیدی ابداع کنند، خداوند بلای جدیدی را بر آنان مسلط میکند!»[۶] بنابراین همچنانکه می‌بایست به نظر پزشکان در رعایت امور بهداشتی جسمی و محیط زیست توجه کرد، باید به نظر متخصصان دینی و وجدان اخلاقی در اینکه شیوع گناهان و رفتارهای غیراخلاقی هم در این امر عاملیت دارد، اعتنا کنیم.
ثانیا؛ مشکلات مادی و بیماریهای جسمی زنجیره‌ای از علل و عوامل دارند که برخی مادی و برخی ممکن است روحی – معنوی باشد. اگر چه علل و عوامل روحی و معنوی هم معمولا با وساطت علل مادی در جسم و محیط انسان‌ها اثر می‌گذارد، ولی از لحاظ عقلی و علمی نمی‌توان ادعا کرد که مشکلات و بیماریهای جسمی فقط علل و عوامل جسمی دارد و به همین دلیل نمی‌توان پناه بردن به خداوند، دعا و توسل برای دفع و رفع بیماری را مورد توجه قرار نداد.
ثالثا؛ امروزه در روان‌پزشکی، پزشکی و روانشناسی مدرن اثبات شده که منشأ بسیاری از بیماریهای جسمی و از جمله بیماریهای صعب العلاج، نابسامانی‌های روانی مثل استرس، اضطراب و افسردگی است. بیماریهای روان‌تنی، بیماریهای جسمی با منشأ روانی است. از این رو اگرچه رعایت اصول و مسائل بهداشتی اهمیت دارد، اما به تنهایی نمی‌تواند بیماریها را از بین ببرد یا از آن پیشگیری کند. مشکلات روان‌شناختی موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و انسان را در برابر بیماریها آسیب‌پذیر میکند. اعتقادات دینی، دعا، مناجات با خدا و توسل به ارواح پاکان علاوه بر آثار معنوی و تکوینی، عامل مهمی در آرامش، امید و احساس تسلط بر زندگی است و به تقویت سیستم ایمنی کمک فراوان میکند. افراد بی دین و لامذهب، به سبب اینکه در بحران‌ها ممکن است خود را ببازند و احساس تنیدگی و ناامیدی کنند، در برابر بیماریها آسیب‌پذیری بیش‌تری دارند.
خرافی دانستن دعا و توسل و واسطه قراردادن معصومان (علیهم السلام) برای رفع حاجات از جمله بیماریها، خلاف عقل و منطق است. فکر و رفتار خرافی، آن است که از سوی عقل یا علم یا دین الهی تأیید نشود و اندیشه یا رفتاری که از سوی دین تأیید شود، حتی اگر عقل و علم بشر به درستی و سودمندی آن آگاه نشود، خرافی نخواهد بود.
پاسخ:
اولا؛ از نظر مبانی محکم و متقن دینی و انبوه تجارب شخصی مؤمنان، جای تردید نیست که ارواح پاک صالحان و اولیای الهی (علیهم السلام) واسطه بسیاری فیض‌ها و خیرهای مادی و معنوی از جانب خداوند متعال است. دعای این انسان‌های وارسته به اجابت نزدیک‌تر و شرافت و نیرومندی روحی آنان در دستگیری از نیازمندان و توسل جویان، بسی بلندتر است. این آثار معنوی به خواست خداوند و به واسطه قدرتی است که او به آنان در اثر بندگی عطا کرده است. شرف بندگی و صداقت آنان، چنان به خداوند نزدیک‌شان کرده که موهبت واسطه‌گری در فیض الهی به آنان عطا شده است. حرم‌ها، مراقد و مقاماتی که به نام آنان برپا گشته از آن جهت که به آن خوبان منتسب است، محترم و شریف است؛ اما یقینا اگر اثری در توسل به آنان وجود دارد، به آن مکان‌ها منتسب و مستند نیست؛ بلکه به ارواح پاک آنها مستند است. شرط توسل به ارواح اولیا، حضور در حرم یا مقبره خاصی نیست و در هرزمان و هرکجا می‌توان به ارواح پاک آنان توسل جست. از این رو برای زیارت و توسل ارواح پاک اولیای الهی زمان و مکان شرط نیست و محدودیت های بهداشتی برای حضور در حرم‌ها هیچگونه مانعیتی در زیارت و توسل ایجاد نمی‌کند. دارالشفا بودن حرم، به وجود صاحب حرم است، نه سنگ و آجر حرم! هرچند سنگ و آجر حرم‌ها هم به سبب انتساب آن به صاحب حرم، محترم است؛ اما هرگز برای سنگ‌ها و چوب‌ها به خودی خود اثری نیست!
ثانیا؛ شرافت معنوی اولیا و احترام آن پاکان اقتضا میکند که همانگونه که در زمان حیات خود انسان‌هایی پاکیزه از نظر ظاهر و باطن بوده‌اند، حرم‌ها و مراقد ایشان نیز همواره پاکیزه و پیراسته از پلیدی‌های ظاهری و باطنی باشد. رعایت اصول بهداشتی در همه جا نیکو و لازم، و در هنگام حضور در مسجد یا حرم‌های اولیای الهی نیکوتر و واجب‌تر است. زیرا بی‌اعتنایی به بهداشت و آراستگی نه تنها آن محیط را برای دیگر افراد آلود میکند، بلکه نوعی بی‌احترامی و قدرناشناسی به صاحب حرم نیز محسوب میشود. با مراجعه مختصر به کتابهایی مثل مفاتیح الجنان و کامل الزیارات و دیگر کتابهایی که در آداب زیارت نگاشته شده، به وضوح مشاهد میشود که برای حضور در حرم‌های ائمه و دیگر اولیای الهی، آداب خاصی ذکر شده است. مهمترین آداب زیارت حرم ها، غسل، وضو، پوشیدن لباس تمیز و پاکیزه، عطرزدن و آراستگی است. آلوده ساختن مساجد و حرم‌های اولیای الهی به هرشکل ممکن، گناه کبیره شمرده شده و بر افرادی که از آلودگی اطلاع دارند، واجب است فورا آن را برطرف سازند. بنابر این دارالشفا بودن مراقد و حرم‌های اولیای الهی به معنای این نیست که هرفرد آلوده‌ای میتواند در آن وارد شده و آن مکان‌ها را آلوده سازد و یا دارالشفا بودن با رعایت امور بهداشتی منافات داشته باشد.
ثالثا؛ زیارت مراقد و حرم‌های اولیای الهی بیش آنکه برای رفع مشکلات مادی و برآورده شدن نیازهای دنیایی باشد، برای تقویت انگیزه‌های معنوی و تازه‌کردن ایمان و دینداری است. اساسا کارویژه اولیای الهی در زمان حیات‌شان راهبری و دستگیری طالبان حقیقت و وصال معبودِ محبوب است؛ نه رفع نیازهای مادی یا شفادادن بیماران! این نگرش که همه دردهای مادی و نیازهای دنیایی صرفا با دعا و توسل به اولیای الهی برطرف میشود، نگرشی است که توسط خود دین، مردود شمرده شده است. بنابر این اگر چه دین خصوصا دین اسلام به لحاظ جامعیت و کمال، ناظر بر تمامی شؤونات فردی و اجتماعی بشر است یعنی راه‌های دست‌یابی به شؤونات فردی و اجتماعی را ارایه داده است؛ بدین معنا که اگر انسان بر اساس آنها عمل کند به سعادت دنیا و آخرت می‌رسد؛ اما اگر کسانی ادعا کنند که دین و معنویت باید همه مشکلات مادی و معنوی را حل کند، ادعایی باطل است؛ زیرا عمل بر اساس آموزه‌های دینی، روشی اختیاری است و پیامد عمل نکردن به راهکارهای دینی، متوجه خود انسان است و ارتباطی به دین ندارد. مرور اجمالی آیات قرآن و روایات واردشده از پیشوایان دین در موضوعات مختلف نشان میدهد که دین به صورت اساسی به علل مادی حوادث توجه داشته و برای دفع و رفع علل مادی حوادث توصیه‌های زیادی مطرح کرده است. نگاهی گذرا به کتاب «میزان الحکمه»[۷] و مرور روایات آن در باب‌ها و موضوعات مختلف این ادعا را اثبات میکند که دین به امور زندگی انسان نگاه جامعی دارد و در کنار توجه و اعتنا به علل معنوی، به علل مادی هم اهمیت داده است؛ البته چنان که بیان شد مهم این است که این جامعیت به درستی و کمال درک شده و به آن عمل شود.
رابعا؛ قرآن کریم و پیشوایان دین خود از پیشگامان توجه به بهداشت و آراستگی بوده‌اند. آیات و روایات فراوان و گزارش‌های بسیار زیادی در لزوم رعایت بهداشت و نیز اهمیت عملی پیامبر و اهل‌بیت (علیهم السلام) درباره بهداشت در کتابهای روایی ما موجود است. کتاب «دانشنامه احادیث پزشکی» از آقای محمدی ری شهری، حاوی بسیاری از این روایات است. «رساله ذهبیه» امام رضا (علیه السلام)، مجموعه بیانات ارزشمند علمی و پزشکی امام رضا است که در آن با شرح خواص غذاها و نوشیدنی‌ها، راهکارهای بهزیستی، بهداشت و سلامت را به انسان می‌آموزد و ضمن توجه به تکنیک‌های مقابله با بیماریها و آسیب‌های روحی و روانی، این مسائل را نیز نقد و بررسی می‌کنند. برای نمونه به برخی از احادیث اشاره میکنیم:
قالَ أمیرُالْمُؤمِنین(علیه السلام): «مَنْ سَرَّهُ اَنْ یَکْثُرَ خَیْرُ بَیْتِهِ فَلْیَتَوَضَّأْ عِنْدَ حُضُورِ طَعامِهِ، یَعْنی غَسَلَ یَدَیْهِ): کسی کـه دوسـت دارد، خیر و برکت خانه‌اش زیاد شود، هنگام غذا دست‌های خود را بشوید.[۸]
قالَ أبُوعَبْدِاللّه (علیه السلام): «اِغْسِلُوا أیْدِیَکُمْ قَبْلَ الطَّعامِ وَبَعْدَهُ فَإنَّهُ یَنْفِی الْفَقْرَ وَیَزیدُ فِی الْعُمْرِ»: دست‌های خود را قبل از غذا و بعد از آن بشویید؛ زیـرا این کار فقر را از بین می‌بـرد و عمر انسان را زیاد میکند.[۹]
عَنْ أبِی الْحَسَنِ الرِّضا (علیه السلام) قالَ: «مَنْ أخَذَ مِنَ الحَّمامِ خَزَفَةً فَحَکَّ بِها جَسَدَهُ فَأصابَهُ الْبَرَصُ فَلایَلُومَنَّ إلاّ نَفْسَهُ، وَ مَنِ إغْتَسَلَ مِنَ الماءِ الذَّی قَدْ اُغْتُسِلَ فیهِ، فأصابَهُ الجُذامُ، فَلایَلُو مَنَّ إلاّ نَفْسَهُ»: کسی که تکه سفالی را از حماّم بردارد و با آن بدنش را خارش دهد و دچار بیماری پیسی شود، نباید جزخودش را سرزنش کند و هرکس از آبی کـه دیگران درآن شستشو کرده‌اند (مثل آب خزینه‌ها در قدیم و استخرها در حال حاضر)، شستشو کند و دچار مرض جذام شود، جز خودش را سرزنش نکند.[۱۰](این حدیث به نگرش امامان (علیهم السلام) به مسأله مسری بودن برخی از بیماریها را به خوبی نشان میدهد).
پاسخ:
اولا؛ شفایافتن بیماران در حرم‌ها و مراقد مطهر معصومان و اولیای الهی، هرچند اموری یقینی است و بارها اتفاق افتاده و مدارک معتبر آن وجود دارد، اما این اتفاقات استثنایی و مشروط به شرایط خاصی است که همه ابعاد آن برای ما روشن نیست و هیچگاه به صورت معمول و رویه نبوده است؛ هیچ آیه‌ای از قرآن کریم و روایت معتبری وجود ندارد که در آن ادعا شده باشد، اولیای الهی می‌توانند نظام عالم را یکسره برهم زنند و امور عادی و طبیعی را به صورت کامل تغییر دهند. برخلاف این، در روایات متعددی تصریح شده که خداوند امتناع میکند از اینکه امور عالم، جز از طریق اسباب عادی انجام گیرد. در این مکان‌های مقدس هم همه امور طبق مشیت الهی و نظام اسباب و مسببات صورت می‌پذیرد. هرچند ممکن است برخی از امور خارق عادت و استثنایی از سوی اولیای الهی هم روی دهد که البته آنها هم بر اساس نظام اسباب و مسببات است. بنابر این رعایت امور بهداشتی، پاکیزگی و آراستگی در مکان‌های مقدس نه تنها لازم است، بلکه در این مکان‌های شریف، از دیگر مکان‌ها اهمیت بیش‌تری دارد؛ زیرا هم محل رفت و آمد و تجمع انسان‌ها است و بی‌توجهی به بهداشت، نوعی مردم‌آزادی و تضییع حقوق دیگران است و هم بی‌احترامی به آن مکان محترم و صاحب قبر شریف محسوب میشود.
ثانیا؛ آنچه بر اساس مبانی دینی می‌توان معتقد شد، این است که اولیای الهی به اذن خداوند به برخی از امور غیبی آگاه‌اند و می‌توانند در امور عالم تصرفات جزئی کنند. اما اینکه اجازه داشته باشند در همه امور جهان به دلخواه خود رفتار کنند، امر محالی است و در هیچ گزاره دینی چنین ادعایی مطرح نشده است. اولیای الهی نیز در امور عادی زندگی مانند دیگر انسان‌ها زندگی کرده‌اند. بیماری، گرسنگی، درد، فقر، شکنجه و قتل دیده‌اند و برای حفاظت از خود از دارو، رعایت بهداشت و ابزارهای لازم و عقلایی سود جسته‌اند. تفاوت آنان با دیگران در مرتبه ایمان، تقوا، شکر و رضا است. اگر بنا بود اولیای الهی در همه امور عالم دخالت کنند، طبیعتا می‌بایست همه بلاها و شرور را از خود دور سازند، در حالی که اگر نگوییم بلاها و مصائب آنان از دیگر انسان‌ها بیشتر بوده، قطعا کمتر نبوده است. آری! دعای آنان به اجابت نزدیک‌تر و مقام آنان در نزد خدا بلندمرتبه‌تر از دیگر بندگان است و همین شرافت موجب میشود که در برخی از امور دنیایی، واسطه فیض الهی قرار گرفته و حوائجی به دست آنان برآورده شده و بیمارهایی شفا یابد. اما این امور از استثنائات است و هرگز رویه نبوده و نخواهد بود. البته این ارواح پاک در امور معنوی وسعت و قدرت بسیار فراخ‌تری دارند و اگر نگوییم همه فیض‌های معنوی به وساطت آن بزرگواران به طالبان حقیقت می‌رسد، دست کم بسیاری از بهره‌های معنوی به وساطت آنان است. ائمه معصوم (علیهم السلام) مصادیق کامل «وماتشاؤون الا ان یشاء الله رب العالمین»[۱۱] اند؛ یعنی خواست آنان، خواست خدا است و از این رو در همه امور تابع اراده و مشیت خداونداند.
پاسخ:
اولا؛ این روایت را مرحوم مجلسی در کتاب بحارالانوار با دو سند ذکر کرده است. سند اول به امام صادق و سند دوم به امام رضا (علیهما السلام) می‌رسد:
الف) «وَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِی جَمِیلَةَ الْمُفَضَّلِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا عَمَّتِ الْبُلْدَانَ الْفِتَنُ فَعَلَیْکُمْ بِقُمَّ وَ حَوَالَیْهَا وَ نَوَاحِیهَا فَإِنَّ الْبَلَاءَ مَدْفُوعٌ عَنْهَا».[۱۲]
ب) «وَ رُوِیَ مَرْفُوعاً إِلَی مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ الْکُلَیْنِیِّ بِإِسْنَادِهِ إِلَی عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا ع قَالَ: إِذَا عَمَّتِ الْبُلْدَانَ الْفِتَنُ فَعَلَیْکُمْ بِقُمَّ وَ حَوَالَیْهَا وَ نَوَاحِیهَا فَإِنَّ الْبَلَاءَ مَرْفُوعٌ عَنْهَا».[۱۳]
برای پاسخ به پرسش بالا، بررسی سندی و دلالی این دو روایت لازم است.
در خصوص سند این دو روایت باید گفت در روایت ابی جمیله از شخص مجهولی با عنوان «رجل» گزارش شده است. لفظ «رجل» که بر فرد ناشناسی دلالت دارد، مرسله بودن سند را موجب گشته و روایت را از اعتبار ساقط میکند. مضاف بر اینکه خود ابی جمیله مفضل بن صالح، از نظر بسیاری از رجالیان (علامه حلی در خلاصه الرجال)، ضعیف و غیرثقه معرفی شده است. روایت دوم هم از اساس، ارزش سندی ندارد؛ زیرا مرفوعه است و روایت مرفوعه به خودی خود، معتبر نیست.
اما از نظر دلالت نیز، در این روایات، از لفظ «فتنه» استفاده شده که اعم از امراض و بلاهای جسمی است و با توجه به مرکزیت فرهنگ شیعی و علم دینی در قم، می‌توان گفت که منظور از این احادیث، فتنه‌های مذهبی، فکری و عقیدتی است که در آخر زمان دامن شهرها و کشورها را می‌گیرد و در آن شرایط لازم است مردم برای رفع آن به دانشمندان و مراکز فرهنگی و دینی قم پناه برند! در تأیید این تفسیر از روایات، به حدیثی از امام صادق (علیه السلام) اشاره میشود:
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «به زودی کوفه از وجود مؤمنان خالی و علم در آنجا پنهان میشود؛ همچون پنهان‌شدن مار در سوراخش؛ پس از آن علم در شهری ظاهر میشود که به آن «قم» می‌گویند؛ آن شهر معدن علم و فضل میشود تا جایی که در روی زمین، مستضعفی در دین باقی نماند، حتی زن‌ها در حجلهها! و این در هنگام ظهور قائم ما خواهد بود؛ پس خدا قم و اهل آن را قائم مقام حجت قرار میدهد و اگر آن نباشد، زمین اهل خود را در کامش فرو میبرد و در روی زمین حجتی باقی نمی‌ماند و علم از قم به سایر شهرها در مشرق و مغرب روان میشود؛ پس حجت خدا بر مردم تمام میشود تا جایی که کسی در روی زمین نماند که دین و دانش به او نرسیده باشد. از آن پس قائم (علیه السّلام) ظهور میکند و موجب نقمت و خشم الهی بر بندگان (عصیانگر) میشود؛ زیرا خدا از بندگان پس از آنکه حجت را انکار کردند، انتقام می‌گیرد!»[۱۴]
ثانیا؛ در فهم روایات باید به «درایه الحدیث» توجه کرد که برخی از روایات اسلامی تاریخمند بوده و شرایط زمانی و مکانی خاصی صادر شده است. مثلا برخی از روایاتی که در فضیلت قم مطرح شده را باید در بستر حوادث سال‌های میانه انقراض دولت امویان و ظهور دولت عباسیان فهم کرد. در اواخر دوران بنی‌امیه قیامی به رهبری «ابن اشعث» در عراق رخ داد که یکی از قبایل عرب ساکن کوفه، به نام بنی اشعر (اشاعره) هم شرکت داشتند. این قیام شکست خورد و بازماندگان آنها در اقصی نقاط مملکت پهناور اسلامی متواری شدند. انقلابیون اشعری به ایران متواری و در «قم» کنونی ساکن شدند. آنها با کمک مردم محلی، در آن منطقه برج و بارویی ساختند و آن را قم نامیدند که تا اندازه زیادی از حکومت مرکزی استقلال داشت. اشعریان از محبان اهل بیت بودند و از این رو «قم» از آن زمان مأمنی برای انقلابیون مختلف شیعی، اعم از کیسانی و عباسی و امامی شد. با انقلاب عباسیان بر ضد امویان، اشعریان قم هم در آن شرکت کردند و پس از روی کارآمدن عباسیان، به پاداش این همکاری، حکومت قم را به دست گرفتند که استقلالی بیش از پیش داشت. بعدها اشعریان به تدریج به جناح امامی شیعیان نزدیک شدند. به هرحال این روایات بر فرض صحت سند، به چنین ماجراهایی اشاره دارد. نتیجه این که این روایت و روایات مشابه از نظر سند ضعیف است و از لحاظ دلالت، بر امراض و بلاهای جسمی دلالت ندارند؛ بلکه به فتنه‌های عقیدتی و فکری و امنیتی مربوط است!
پاسخ:
اولا؛ آقای تبریزیان از علمای به نام قم و نجف نیست. ایشان در طب سنتی و طب اسلامی (به ادعای خودشان) اطلاعاتی دارد. بنابر این ایشان نه از علمای دینی، به معنای خاص کلمه، است و نه نماینده حوزه علمیه و نه نماینده اسلام! نظرات ایشان صرفا نظرات شخصی است و مسؤولیت آن نیز بر عهده خود ایشان است.
ثانیا؛ طبق آنچه به ایشان نسبت داده شده، ایشان مدعی است که کل ماجرای شیوع کرونا، سیاسی است و تأکید میکند، این افرادی که مُرده‌اند با کرونا نمرده‌اند و همه همان مرگ و میرهای معمول روزانه پزشکی مدرن است که برای اهداف سیاسی، مبتلا به کرونا اعلام می‌شوند. وی با وجود همه توصیه‌های پزشکی، به مردم توصیه کرده که در مجامع عمومی حضور یابند، صله رحم داشته باشند و در مجالس اهل بیت (علیهم السلام) شرکت کنند و به زیارتگاه‌ها بروند. امّا با توجه به متون دینی و سیره اؤلیاءالله به نظر می‌رسد این سخنان از سوی هرفردی مطرح شود، به دلایل زیر درست نباشد:
یکم: دنیای ما دنیای اسباب و مسببات است که در آن هرمعلولی علت خاصی دارد؛ همچون انبساط فلزات که معلول حرارت است. بیماری‌هایی چون کروناویروس نیز که شیوع فراوانی دارد، معلول عملکرد ویروس خاصی است و برای مقابله با آن رعایت امور بهداشتی و پزشکی لازم است. از این رو هراقدامی که به پیشگیری از گسترش آن کمک کند، اقدامی عقلانی است؛ از جمله ترک حضور در اماکن عمومی مثل ورزشگاه‌ها، سینماها، نمایشگاه‌ها و غیره.
دوم: همانطور که علمای دین اعلام کردند، در کنار رعایت مسائل بهداشتی، نباید از دعا و توسل بی‌بهره ماند؛ امّا این تصور که هرچیزی که مربوط به امامان معصوم (علیهم السلام) است باید به صورت غیرطبیعی و از طریق اموری همچون معجزه پیش رود، تصور درستی نیست و قواعد طبیعی در شرایط عادی، حتی در حرم‌های اهل بیت (علیهم السلام) نیز جاری است.
پاسخ:
اولا؛ شواهدی وجود دارد که دلالت میکند بر اینکه محمد بن زکریای رازی از طبیبان بزرگ مسلمان است. وی غیر از رشته طب در فلسفه و اخلاق نیز آرا و نظریات مهمی دارد. اگرچه در مسلمان بودن او تردیدی نیست، اما گفته شده ایشان برخی اظهار نظرهای خلاف مبانی اسلامی نیز داشته، ولی چنین چیزی مورد شک و تردید محققان و مورّخان اسلامی است.
ثانیاً؛ بر فرض اینکه وی ملحد باشد، باز هم چیزی عوض نمی‌شود؛ چون سنت الهی بر این قرار گرفته که عمل هیچ عاملی را ضایع نکند؛ کافر باشد یا مؤمن! بر این اساس زمانی که شخصی زحمت می‌کشد، می‌اندیشد و پشتکار دارد، طبعاً نتیجه این کار را نیز خواهد دید، حالا تفاوت نمی‌کند که این شخص مسلمان باشد یا ملحد، رازی باشد یا دیگران، این ماده کشف‌شده، الکل باشد یا چیز دیگر. کشف الکل توسط ایشان، نشانه مهارت و تبحر در داروسازی است و هرگز به این معنا نیست که او در هررشته علمی دیگری که ادعایی بکند، ارزشمند است. آیا منطقی و عقلانی است بگوییم چون فلان مهندس هسته‌ای در مسأله خاصی نظریه معتبری دارد، پس هرادعایی در مسائل پزشکی یا جامعه‌شناسی بکند هم معتبر و باارزش است؟! یقینا نه! زکریای رازی دانشمند و پزشک نام‌آوری است و از این جهت مورد احترام و افتخار ما است، اما دانش او به الحاد ادعایی‌اش، ارزشی نمیدهد. البته متأسفانه همیشه برخی از مردم از روی نادانی، هرادعایی را از هرفرد مشهوری، ولو هنرپیشه سینما و تأتر، می‌پذیرند! این امر نشانه مهم‌بودن آن افراد نیست؛ بلکه نشانه سطحی‌نگری و ساده‌لوحی کسانی است که به دنبال افرادی است که کورکورانه غیرمتخصصان پیروی می‌کنند!
پاسخ:
نسبت‌دادن این سخنان به عالمان دینی و مراجع معظم تقلید اتهامی بیش نیست. دانشمندان دین و مراجع تقلید نخست مردم را به رعایت بهداشت و گوش‌دادن به سخنان مسؤولان مربوطه و عمل به آن سفارش نمودنده و پس از آن به دعا و توسل سفارش کرده‌اند. برخی از رسانه‌های معاند با تقطیع فایل‌های صوتی و تصویری منتشر شده از علمای اسلام درباره کرونا، کوشش می‌کنند تا علمای دین را افرادی مخالف دانش بشری معرفی کنند؛ در حالی که همه علما و مراجع معظم تقلید بر رعایت امور پزشکی و بهداشتی و گوش سپردن به توصیه‌های متخصصان و مسؤولان امور بهداشتی تأکید می‌کنند. البته عالمان دین بر اساس وظیفه معنوی خود، مردم را به دعا، توجه به ذات مقدس حق تعالی، توبه و توسل هم توصیه می‌کنند؛ این امور نه تنها آثار حقیقی در دفع و رفع بلاها دارد؛ بلکه میتواند به مردم آرامش، اطمینان خاطر، امید و قدرت روحی بخشیده و آنها را در برابر نگرانی و پریشان حالی ناشی از ترس از بیماری یاری کند. در این راستا به بخش‌هایی از توصیه‌های مقام معظم رهبری که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش شد توجه کنید:
ایشان ضمن تأکید بر رعایت توصیه‌ها و دستورالعمل‌های مسؤولان در خصوص پیشگیری و فراگیری آلودگی کرونا فرمودند: «از این دستورها نباید تخطی شود؛ چرا که خداوند ما را موظف کرده است در قبال سلامت خود و دیگران احساس مسؤولیت کنیم. بنابراین هرچه به سلامت جامعه و جلوگیری از شیوع این بیماری کمک کند، «حسنه» و هرچه به شیوع آن کمک کند، «سیئه» است». رهبر انقلاب اسلامی در توصیه‌ای دیگر همگان را به توسل و توجه به پروردگار فراخواندند و گفتند: «البته این بلا آنچنان بزرگ نیست و بزرگ‌تر از آن نیز وجود داشته است، اما بنده به دعای برخاسته از دل پاک و صاف جوانان و افراد پرهیزگار، برای دفع بلاهای بزرگ بسیار امیدوارم؛ چرا که توسل به درگاه خداوند و طلب شفاعت از نبی مکرم اسلام و ائمه بزرگوار (علیهم السلام) میتواند بسیاری از مشکلات را برطرف کند!»
پاسخ:
اولا؛ اراده الهی بر این تعلّق گرفته که نظام کلّی حاکم بر جهان، نظام علّی و معلولی و سبب و مسبّبی باشد؛[۱۵]یعنی هرمعلولی، علّت خاص و هرعلّتی، معلول مخصوص داشته باشد و بر این اساس بسیاری از فعل و انفعالات و حوادث موجود در این عالم در چارچوب نظام طبیعی قرار می‌گیرد؛ مسائل آب و هوا، میزان بارش باران و بسیاری از حوادث جغرافیایی و طبیعی از همین قاعده پیروی کرده و در چارچوب نظام علّی- معلولی قرار دارد. پس کاملا طبیعی است اگر چند نفر مبتلا به کرونا از چین وارد قم و مهمان شخص قمی شوند، این ویروس به دیگران منتقل شده و برخی از مردم قم به این ویروس مبتلا شوند و این واقعیت میتواند حتی در فرضی که هیچ گناهی در قم و یا هرشهر دیگری صادر نشده، باز محقق شود.
ثانیا؛ اگرچه میان برخی از گناهان با برخی از بلاها رابطه علی – معلولی وجود دارد، امّا اینطور نیست که تمام بلاها بر اثر گناهان باشد؛ بلکه عوامل مختلفی میتواند در به وجود آمدن بلا دخالت داشته باشد. در این رابطه به چند نکته اشاره میشود:
یکم: برخی مصائب و مشکلات ناشی از اعمال خود انسان است، و این امور گاهی از قبیل رعایت نکردن امور بهداشتی و گاهی از قبیل گناه است؛ مثلا ابتلا به بیماری به دلیل عدم رعایت نکته‌های بهداشتی از خطاهای عملی انسان است که دامن‌گیر او و دیگران میشود؛ هرچند در فرض عدم تقصیر در ابتلا به بیماری، خداوند به رحمت خویش بر انسان گرفتار می‌نگرد و برای دردی که به واسطه آن بیماری تحمل میکند، پاداش‌هایی در نظر می‌گیرد و بر اساس مصلحت شخص مبتلا، آن پاداش را در دنیا یا آخرت به او عطا میفرماید؛ اما به هرحال منشأ بیماری، خود انسان بوده است و در فرض مقصربودن، حتی مستحق پاداش و عوضی از جانب خداوند هم نخواهد بود!
گاهی هم ابتلا به امراض، مصائب و بلاها، ناشی از گناهانی است که انسان مرتکب میشود. در این فرض هم خود انسان مسؤول پیامدهای آن است. خداوند در قرآن میفرماید: «آنچه از مصائب و ناملایمات به شما رسد، به خاطر اعمالی است که خود انجام دادهاید».[۱۶] این آیه به خوبی نشان میدهد مصائب و بیماری‌هایی که دامن‌گیر انسان میشود، ناشی از عمل خود انسان است و به این ترتیب یکی از فلسفههای حوادث دردناک و مشکلات زندگی روشن میشود. البته پیامدهای مادی گناه همواره در زندگی انسان ها پدید نمی‌آید و ممکن است به جهان آخرت منتقل شود؛ ولی گاهی خداوند برای سبک‌کردن بار گناه بنده‌اش او را در دنیا عقوبت میکند. این عقوبت هم در حقیقت ناشی از مهر و رحمت واسعه الهی است که می‌خواهد بنده‌اش پاک و سبکبار از این دنیا منتقل شود. امیر مؤمنان علی (علیه السلام) از پیامبر گرامی خدا (صلی الله علیه و آله) نقل میکند که فرمود: «این آیه (وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصِیبَةٍ …) بهترین آیه در قرآن مجید است. ای علی! هرخراشی که از چوبی بر تن انسان وارد میشود، و هرلغزش قدمی، بر اثر گناهی است که از او سر زده است. آنچه خداوند در دنیا از بندگانش عفو میکند، گرامیتر از آن است که (در قیامت) در آن تجدید نظر فرماید (و آنان را عقوبت کند) و آنچه را که در این دنیا عقوبت فرموده، عادل‌تر از آن است که در آخرت بار دیگر کیفر دهد»! [۱۷]به این ترتیب اینگونه مصائب علاوه بر اینکه بار گناه انسان را سبک میکند به او قدرت خودکنترلی در رفتارهای نادرست میدهد.
البته ظاهر آیه ۳۰ سوره شوری عام است و همه مصائب را در بر می‌گیرد، ولی مطابق معمول در الفاظ عام و مطلق، استثناهایی وجود دارد، مانند مصائب و مشکلاتی که دامن‌گیر انبیا و ائمه معصوم (علیهم السلام) میشده که برای ترفیع مقام یا آزمایش آنها بود و همچنین مصائبی که گریبان غیرمعصومان را می‌گیرد و جنبه آزمون دارد.
دوم: اگر بشر زندگی راحت و خالی از هرگونه ناملایماتی داشته باشد، ارزش راحتی و آسایش را درک نخواهد کرد؛ زیرا با غرور، شهوت، امیال و غرایزی که دارد، اگر به حال خود رها شود و هیچ وسیلة بیدار باشی نداشته باشد، اندک اندک حدود و حقوق را فراموش کرده و طبعاً به هرگونه خواسته نامشروع و امیال و آرزوهای پست تن خواهد داد و این امر برای او پیامدهای نامطلوبی در دنیا و آخرت دارد. گاهی بشر به یک بانگ بیدار باش و زنگ خطر نیازمند است تا فطرت ذاتی‌اش بیدار شده و به خداوند رو آورد. علت برخی از مصائب و مشکلات این است که انسان، دل‌بسته و اسیر زرق و برق این جهان مادی نشده و آن را جاودانه نپندارد. بنابراین مصائب و مشکلات زنگ بیدارباش برای غافلان، شلاق بر ارواح خفته، رمز ناپایداری جهان مادی و اشاره‌ای به کوتاه‌بودن عمر این زندگی است. البته این هم رحمتی از جانب خداوند متعال در حق بندگان است؛ چرا که هم بندگان را در مسیر حق نگه می‌دارد و هم بابت درد و سختی ناشی از بلای وارد شده، پاداشی درخور مرحمت خواهد کرد. گاهی مصائب و مشکلات آزمایش الهی است تا استعدادهای مختلف معنوی، اخلاقی انسان شکوفا شده و خوبان از بدان بازشناخته شوند؛ چنانکه انسان‌های وارسته مانند حضرت ابراهیم خلیل‌الرحمان بارها مورد آزمایش قرار گرفته تا به رشد معنوی نائل شوند.
سوم: مردم قم هرگز تافته جدابافته‌ای از دیگر مردمان نیست‌اند؛ هرسنتی که بر دیگر انسان‌ها جاری است بر مردم قم نیز جاری است. بنابراین بلاهایی که بر اهل قم نازل شود، برای خوبان‌شان درجه و آزمون صبر و شکر و برای بدکاران‌شان عقوبت و کیفر الهی است!
پاسخ:
در این که سوزاندن کتاب هاریسون (بدون نظر داشتن به مفید بودن یا نبودن آن برای جامعه بشری) کار اشتباهی بوده، جای تردیدی نیست؛ اما آیا این عمل از سوی همه علما تأیید شده است؟ آیا این رفتار میتواند عامل شیوع بیماری در شهر قم باشد؟ پاسخ ضمن نکاتی ارائه میشود:
یکم: رفتار آقای تبریزیان از سوی همه علمای دینی محکوم و تقبیح شد. علم موهبتی ارزشمند است و در هرجا و در نزد هرکس باشد، قابل احترام است؛ هرچند ممکن است برخی از دانشمندان از علم خود در جهت آسیب به انسان ها سوءاستفاده کنند.
دوم: اگر مراد از این ادعا که: « ویروس کرونا تاوان سوزاندن کتاب پزشکی هاریسون است» اثبات ملازمه عقلی بین این دو باشد، چنین ادعایی هم از نظر عقلی و هم از نظر علمی مردود است. اما از نظر عقلی مردود است زیرا بین علت و معلول همواره باید سنخیت باشد؛ یعنی از علت خاصی معلول مرتبط با آن صادر میشود و هرمعلولی، علت خاص خویش را طلب میکند. بنابراین نمی‌توان هر معلولی را به علتی غیرمرتبط با آن نسبت داد. در محل بحث ما نیز شیوع ویروس کرونا در قم معلولی است که با علتی که بیان شده (آتش زدن کتاب هاریسون) ارتباط اثبات شده‌ای وجود ندارد؛ چه ارتباطی منطقی بین شیوع بیماری و آتش‌زدن کتاب وجود دارد؟ کسی که چنین ارتباطی را ادعا میکند، باید برای تبیین آن دلیل معتبری اقامه کند؛ وگرنه به صرف ادعا می‌توان هرچیزی را به چیز دیگری ربط داد! از نظر علمی نیز مردود است؛ زیرا علم نیز شیوع بیماری را معلول عواملی از قبیل عدم رعایت بهداشت فردی و غیره می داند. هیچ دانشمند تجربی، علت شیوع بیماری را را آتش زدن کتاب خاصی نمی‌داند. حال کسانی که چنین ادعایی دارند به روش تجربی آن را ثبات کنند! چنین ادعاهایی بیشتر به تخیلات شاعرانه می‌ماند که آسمان و ریسمان را به هم گره زده و هرچیزی را به چیز دیگری ربط میدهد. وجود ارتباط علیّ میان دو پدیده باید به واسطه عقل یا علم اطمینان‌بخش و یا دین حقیقی اثبات شود و غیر از این سه روش، هیچ روشی اعتبار معرفت‌شناختی ندارد و اگر مراد آن باشد که ویروس کرونا، تاوان و نتیجه گناه سوزاندن کتاب هاریسون بوده است، باید گفت: اولا گناه بودن چنین امری اثبات شده نیست تا عقوبتی در پی داشته باشد. ثانیا اگر فرض بگیریم آتش‌زدن کتاب هاریسون گناه بوده و عقوبت دنیایی داشته باشد، شاید تنها افراد بسیار معدودی از مردم قم با چنین رویدادی موافق بوده‌اند، حال آیا عدالت الهی این را بر می‌تابد که هزاران فرد بی‌گناه را به سبب گناه شمار معدودی مبتلا سازد؟! یقینا چنین امری با عدالت خداوند سازگار نیست.
سوم: ویروس کرونا متأسفانه نه تنها در قم بلکه در شهرهای متعددی در ایران و نه تنها در ایران، بلکه تا اینک در بیش از ۱۰۰ کشور جهان در حال گسترش است. بنابراین بر فرض اگر قبول کنیم آتش‌زدن کتاب هاریسون عامل شیوع بیماری در قم است، در شهرهای دیگر ایران و در کشورهای دیگر که مدت‌ها قبل از ایران گرفتار این ویروس شدند، چه باید گفت؟! آیا در چین که بیش از ۳۰۰۰ نفر جان خویش را از دست دادند، کرونا ویروس به علت آتش زدن کتاب هاریسون در قم بوده است؟!
چهارم: کلیپی که از فردی به نام آقای تبریزیان منتشر شده، مربوط به بیش از ۳ سال قبل و در پاسخ به آتش زدن کتاب قانون بوعلی توسط برخی از یهودیان صورت گرفته است. حال اگر ارتباطی میان کار آقای تبریزیان و شیوع بیماری در قم باشد، طبیعتا باید قم سه سال قبل به این بیماری گرفتار می‌شد، نه پس از گذشت سه سال از آن رویداد! بنابر این ارتباط دادن میان کتاب‌سوزی آقای تبریزیان و شیوع کرونا در قم، انگاره بسیار دور از ذهنی است.
پاسخ:
اولا؛ ویروس کرونا از قم شروع و گسترش پیدا نکرده است؛ بلکه شروع آن از کشور چین شهر ووهان بوده است. اما در ایران، قم اولین شهری بود که قادر به شناسایی این ویروس شد وگرنه طبق اظهارات برخی از صاحب نظران، این ویروس قبل از قم، در تهران وجود داشته است. هرچند تقدم وجود ویروس در هرشهری، نباید عاملی برای تحقیر و توهین به آن شهر و ساکنان آن شود؛ چرا که این امر ممکن بود در هرشهری اتفاق بیافتد.
ثانیا؛ یکی از آفت‌های بزرگ در فرایند شناخت و مبارزه با مشکلات مادی و روانی بشر، تک‌سونگری و تقلیل‌گری است که از نظر عقل و علم مردود است. مثلا تقلیل علل پدیدآمدن و شیوع بیماریها به مسائل بهداشت محیطی و جسمی نوعی تقلیل‌گرایی، یعنی فروکاهش علل به علل مادی و محسوس است! عقل و علم بشر محدود است و با وجود پیشرفتهای زیادی که در علوم طبیعی و انسانی صورت گرفته، بشر هرگز نمی‌تواند به صورت یقینی ادعا کند که میتواند به همه پدیده‌ها از همه ابعاد، سطوح و زوایا آگاه شده و آنها را در کنترل خود در آورد. زندگی انسان‌ها بسیار پیچیده‌تر از آن است که عقل و علم به همه ابعاد آن آگاه شود. به همین سبب تقلیل علت یک بیماری یا شیوع آن در امور مادی، خطای علمی و عقلی بزرگی است. در آیات قرآن کریم و روایات معتبری که از پیشوایان دینی به ما رسیده، علل ایجاد و شیوع برخی از بیماریها، به خصوص بیماریهای بنیان‌کن، فراگیری برخی از گناهان عنوان شده است. بنابراین همچنانکه می‌بایست به نظر پزشکان در رعایت امور بهداشتی جسمی و محیط زیست توجه کرد، باید به نظر متخصصان دینی و وجدان اخلاقی در اینکه شیوع گناهان و رفتارهای غیراخلاقی هم در این امر عاملیت دارد، اعتنا کنیم. مشکلات مادی و بیماریهای جسمی، زنجیره‌ای از علل و عوامل دارند که برخی مادی و برخی ممکن است روحی – معنوی باشد. اگر چه علل و عوامل روحی و معنوی هم با وساطت علل مادی در جسم انسان اثر می‌گذارد، ولی از لحاظ عقلی و علمی نمی‌توان ادعا کرد که مشکلات و بیماریهای جسمی تنها علل و عوامل جسمی دارد.
ثالثا؛ امروزه در روان‌پزشکی، پزشکی و روانشناسی مدرن اثبات شده که منشأ بسیاری از بیماریهای جسمی و از جمله بیماریهای صعب العلاج، نابسامانی‌های روانی مثل استرس، اضطراب و افسردگی است. بیماریهای روان‌تنی، بیماری‌هایی جسمی با منشأ روانی است. از این رو اگرچه رعایت اصول و مسائل بهداشتی اهمیت دارد، اما به تنهایی نمی‌تواند بیماریها را از بین ببرد. مشکلات روان‌شناختی موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و بدن را در برابر بیماریها آسیب‌پذیر میکند. اعتقادات دینی، دعا، مناجات با خدا و توسل به ارواح پاکان علاوه بر آثار معنوی و تکوینی، عامل مهمی در آرامش، امید و احساس تسلط بر زندگی است و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک فراوان میکند. افراد بی دین و لامذهب، به سبب اینکه در بحران‌ها ممکن است خود را ببازند و احساس استرس و ناامیدی کنند، نسبت به مؤمنان در برابر بیماریها آسیب‌پذیری بیش‌تری دارند.
رابعا؛ مسئله توسل به اهل بیت (علیهم السلام) و شفابخشی توسط آنها مورد تأیید دین است؛ اما اینگونه امور به صورت دائمی نبوده و در موارد خاصی با شرائطی که خداوند متعال بدان عالم است، اتفاق می‌افتد. به عبارت دیگر این مسئله در امور دنیا به صورت استثنا است و اینگونه نیست که هرکسی به حرم اهل بیت رفته و یا توسل و دعایی کرده باشد، بلافاصله شفا یافته باشد؛ همچنین اینگونه نیست که هرکسی دعا و توسل کند، دیگر نیازی به استفاده از دارو برای رفع بیماری و یا انجام اقدامات احتیاطی به منظور پیشگیری از بیماریهای واگیردار نداشته باشد. به همین دلیل مراجع معظم تقلید که بیش از دیگران اهل ذکر، دعا و توسل‌اند، با وجود اینکه مردم را به ذکر، دعا و توسل فرامی‌خوانند، هم‌زمان آنها را به رعایت دستور العمل‌های بهداشتی و اقدامات احتیاطی پیشگیرانه نیز دعوت می‌کنند و خود نیز با تعطیلی درس‌ها و برنامه‌های اجتماعی در این زمینه پیشگام بوده‌اند. به عنوان مثال حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی سخنانی در این زمینه ایراد فرمودند: «برای مقابله با این بیماری باید بر اعصاب خود مسلط باشیم و از ترس و استرس پرهیز نماییم. … خوب است در تمام خانه‌ها زیارت عاشورا و حدیث کسا خوانده شود، زیرا این دو به همه روحیه میدهد و آثار گران‌بهایی دارد … . در این مقطع زمانی معاشرت‌ها و حضور در مراکز عمومی صحیح نیست … . از جمله مسائلی که بر هرانسانی واجب است، حفظ جان و سلامت است و اگر انسان در این زمینه کوتاهی کند، در پیشگاه خداوند مسئولیت دارد!»[۱۸] مقام معظم رهبری نیز ضمن تأکید به رعایت مسائل بهداشتی و عمل به دستورات پزشکی و اینکه انجام این توصیه‌ها مصداق «حسنه» است، مردم را به توسل و توجه به پروردگار فراخواندند و گفتند: «من توصیه می‌کنم همه دعای هفتم صحیفه‌ی سجّادیّه را که دعای خیلی خوبی است، با توجّه به معنا، بخوانند و با این الفاظ زیبا از خدای متعال کمک بخواهند!»
پاسخ:
اولا؛ نظام جهان بر پایه زنجیره اسباب و مسببات جریان دارد. در این نظام هر معلولی علت یا عللی دارد. حوادث طبیعی، چه سودمند و چه زیان‌بار، دارای زمینه‌ها و عللی است که از آن تخلف نمی‌کند. چه کشوری که مردم آن به امام زمان اعتقاد دارند و چه کشورهایی که چنین اعتقادی ندارند. البته علل حوادث در علت‌های مادی منحصر نیست و بسیاری از حوادث طبیعی زمینه‌های و علل معنوی هم دارد؛ هرچند علل معنوی همواره توسط علل مادی اثر میکند. مثلا بی‌اعتنایی به امور اخلاقی، ظلم‌ها و حق‌کشی‌های فراگیر، ممکن است موجب کاهش باران و خشکسالی شده و از این راه بر رشد منفی نیازمندی‌های غذایی یک جامعه تأثیر منفی بگذارد. بر این اساس سنت‌های الهی در همه جای جهان به یک منوال است و استثنایی در آن نیست. حتی در اموری که ما آن را استثنا می‌پنداریم، باز بر اساس سنت و سببی انجام می‌گیرد. اعتقاد به امام زمان به همراه عمل به ارزش‌های مورد رضایت آن امام یقینا موجب بروز و ظهور خیرهای معنوی فراوان میشود. حتی ممکن است با دعای آن حضرت برخی از بلاهای بنیان کن از جامعه مهدوی برطرف شود. اما این اعتقاد و ارتباط به معنی این نیست که چنین کشور و جامعه‌ای یکسره از دیگر کشورها متفاوت شده و سنت‌های دیگری بر آن حاکم میشود. در دروان حیات پیامبر و حکومت امام علی (علیهما السلام) هم با وجود اینکه پیامبر و امام در میان امت حضور دارد، حضورشان از پیدایش شکست‌ها، تنگناها و مشکلاتی که به صورت طبیعی یا در اثر کوتاهی‌ها و خطاهای انسانی پدید می‌آید، جلوگیری نکرده است.
ثانیا؛ بلاها، مصیبت‌ها و شرور لازمه عالم مادی است و حذف مطلق شرور از صحنه زندگی انسان مساوی با فانی شدن نظام عالم مادی است. فارابی فیلسوف بزرگ اسلامی در این باره میگوید: «خدا که در قدرت و حکمت و علم خود تام است، تمامی افعال او کامل و بدون نقص و عیب است و آفات و شروری که بر اشیای طبیعی عارض میشود، ضروری عالم ماده و طبیعی است. عالم ماده، نمی‌تواند خیر محض را بپذیرد.»[۱۹] با توجه به این مطلب تصور این که ایران چون کشوری اسلامی و شیعی و مورد عنایت اهل بیت (علیهم السلام) و امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است، باید از هرگونه بلا، مصیبت و شرّی در امان باشد، تصوری نادرست است؛ مکه مکرمه و خانه خدا (کعبه) که مقدس‌ترین مکان اسلامی است، بارها گرفتار سیل شده و خانه خدا ویران گشته است. حال کسی نگفته که چون کعبه در مکه قرار دارد، نباید سیل آنجا را خراب کند! هیچگاه تقدس اماکن، نقش پیشگیرانه انسان‌ها در مقابله با بلاها را از بین نبرده و نخواهد برد. درست است که کشور ایران نسبت به کشورهای دیگر بیشتر مورد عنایت امام زمان (عج) است و این امر در حوادث بسیاری به اثبات رسیده، ولی این باعث نمی‌شود که از عوامل پیشگیری از بلاها غفلت ورزیم. درباره بیماری ویروس کرونا نیز رعایت امور بهداشتی و پزشکی، و روانشناسی در راستای نظام علی و معلولی است و رعایت آن بر همه انسان‌ها واجب است؛ همچنانکه توبه، دعا، توسل و پناه بردن به خداوند و اولیای پاکش نیز باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد.
ثالثا؛ برخی از این بلاها و شرور از آزادی و اختیار انسان‌ها در عمل ناشی است. خداوند متعال به انسان نعمت آزادی و اختیار ارزانی داشته و خوبی‌ها و بدی‌ها را نیز به او الهام کرده است. همچنین دستورهای سعادت‌بخشی را از طریق رسولان برای تکامل به انسان نازل فرموده است. برخی از انسان‌ها با اختیار خویش اعمال شرورانه‌ای انجام می‌دهند که لازمه آن، رنج و عذاب دیگران است. بنابراین برخی از شرور و بلاها از شرارت انسان‌ها حاصل میشود. درباره شیوع برخی بیماریها مانند ایدز و ویروس کرونا نیز طبق تحقیقات برخی متخصصان، عامل این بیماریها ارتباط نادرست انسان با حیواناتی نظیر میمون و خفاش است. بنابراین اینگونه بیماریها ناشی از خطای انسان‌هایی است که از اختیار خود سوءاستفاده می‌کنند! البته احتمال ساخت و انتشار ویروس‌هایی مثل کرونا توسط دشمنان بشریت هم وجود دارد که احتمال قابل‌اعتنایی است، ولی هنوز شواهد قوی و معتبری به سود آن وجود ندارد!
رابعا؛ صرف انتساب مردم یک جامعه به اسلام موجب نمی‌شود که سنت‌های الهی درباره آنان تغییر کند و آن مردم از گزند حوادث جهان محفوظ و مستثنا باشند. برخی از شرور و بلاها و نیز خیرها و نعمت‌ها صرفا ناشی از قرار گرفتن کشور یا منطقه‌ای در شرایط خاص اقلیمی است. البته بسیاری از زمینه‌ها و علل خیرات و شرور به رفتارهای انسان‌ها وابسته است و در این خصوص تفاوتی میان مسلمان و نامسلمان نیست. مثلا نظم، سخت کوشی، علم آموزی، برنامه‌ریزی، آینده‌نگری، حق‌طلبی، اتحاد و انسجام اجتماعی و غیره زمینه و عامل بسیاری از خیرهای عمومی و خصوصی است. حال اگر مسلمانان به این امور بی‌توجه باشند، طبیعتا از آثار مثبت آن نیز محروم شده و به پیامدهای منفی فقدان آن گرفتار می‌شوند. گرفتاری‌های مردم در کشورهای اسلامی در بسیاری از موارد از بی‌اعتنایی به سنت‌های الهی و عمل نکردن به فرمان‌های دین است؛ نه ناشی از مسلمان بودن آنها.
پاسخ
اولا؛ اظهارنظر در مسائل تخصصی در صلاحیت همه افراد نیست. همانگونه که اظهارنظر درباره فنون و مسائل هنرپیشگی در صلاحیت هنرپیشگان حرفهای و مدرسان سینما است، اظهار نظر درباره مسائل بهداشتی به پزشکان، مسائل روان شناختی به روان‌شناسان و مسائل معنوی به عالمان دین اختصاص دارد. بنابر این اظهار نظر یک هنرپیشه در موضوع روش مقابله با بیماری کرونا فاقد اعتبار عقلی و علمی است؛ هرچند ممکن است برخی از افراد به علل و انگیزه‌های گوناگون از آن استقبال کنند!!!
ثانیا؛ انسان‌ها در موقعیت‌های مختلف واکنش‌های خاصی از خود نشان می‌دهند. برخی از واکنش‌ها، فطری است و برخی اکتسابی و معلول آموزش و تربیت محیطی است. کنش‌ها و واکنش‌های فطری در همه جا و همه افراد یکسان و نشانه بهنجاری است؛ در حالی که واکنش‌های اکتسابی ممکن است ناشی از آموزش غلط یا نابهنجاری روانی باشد. انسان‌ها به صورت فطری در موقعیت‌های غم‌انگیز، غمگین و در موقعیت‌های شادی‌آور، شادی می‌کنند. اگر فرد یا افرادی در موقعیت غم‌انگیز، شادی و در موقعیت شادی‌آور، غمگینانه رفتار کنند، نابهنجار محسوب می‌شوند. این روزها که مردم کشور ما با مسأله مهم کروناویروس و ابتلای برخی از هموطنان به این بیماری و از دست رفتن شماری دیگر مواجه‌اند، موقعیت شادی‌آفرین و طرب‌انگیزی نیست. همه در حالتی از غم و ناراحتی به سر می‌برند و از این رو نیازمند آرامش روانی و اطمینان خاطر معنوی‌اند. اگر فرضا پرستارانی در موقعیت خاص بیمارستان، رفتار نامتعارفی مثل رقص، از خود نشان دهند، فارغ از علل و زمینه آن رفتار، اصلا رفتاری قابل توصیه به دیگران نیست. امروزه بسیاری از هموطنان ما در سوگ خفته عزیزان‌شان در فشار روانی‌اند و آنچه تسلای خاطر این عزیزان است، همدردی، همدلی و یاری آنان در تحمل این دردها و غصه‌ها است. آری! شادی، نشاط و بالابردن روحیه در چنین شرایطی لازم است. حمایت عاطفی، مهربانی، کمک رسانی به همدیگر، ورزش و فکر مثبت موجب حفظ سلامتی و تندرستی افراد است، اما رفتارهای سخیفی مثل رقص که نشان از سرمستی و بی‌دردی است، نه تنها دردی را داوا نمی‌کند؛ بلکه نمکی بر زخم هموطنان سوگمند ما است. اکنون زمانه حفظ امید، بالابردن سطح معنویت جامعه، امیدبخشی و حمایت عاطفی از یکدیگر است. اکنون هنگام دعا و استمداد از خدا است و توصیه به چالش‌هایی مثل رقص، گمراه کردن جامعه است. جامعه نباید درد خود را فراموش کند، بلکه می‌بایست با آن مقابله‌ای هوشمندانه و عاقلانه داشته باشد.
ضمن آنکه برچسب مخالفت با نشاط و شادی جامعه به منتقدان چنین رفتارهای سخیفی، نسبت ناروا و مغالطه‌ای روشن است.
ثالثا؛ در بلاهای فراگیری که راهکار خاصی برای رفع آن در دسترس نیست و انسان‌ها از مواجهه علمی و تجربی با آن ناتوان‌انند، حالتی رخ میدهد که در فرهنگ قرآنی از آن به «اضطرار» یاد میشود؛ یعنی حالتی که فرد غیراز خدا هیچ امیدی نداشته و کاملا درمانده است. در این هنگام آنچه انسان را از درماندگی و فروپاشی روانی نجات میدهد، پناه بردن به رحمت الهی و استمداد از اولیای الهی است. در حالی است که دعوت بیماران و شهروندانی که هر لحظه ممکن است به این بیماری گرفتار شوند، به چالشهای ساختگی و بیهوده همچون رقص و پایکوبی، نه تنها کمکی به آرامش عمیق و گسترده نمی‌کند و میتواند به بی‌بندباری و بی‌عفتی گسترده در فضای واقعی و مجازی کشور تبدیل گردد، مردم را از فرصت بی‌نظیر دعا و توجه به خداوند محروم کند؛ چنانکه توصیه و تبلیغ برخی افراد سودجود و خائن به نوشیدن الکل برای در امان ماندن از کرونا، مرگ تعدادی از هموطنانمان را رقم زده است!
پاسخ
اولا؛ رفتار و گفتار هرکسی جز معصومان (علیهم السلام) به خودی خود هیچ اعتباری ندارد. رفتار و گفتار باید بر منطق عقلانی و دینی استوار باشد تا بتوان برای آن اعتباری قائل شد. شهرت، محبوبیت، تخصص در یک رشته خاص، هرگز دلیلی بر اعتبار مطلق رفتارها و گفتارهای افراد نیست. بنابر این اگر کسی به سخن یا رفتار فرد مشهوری، به صرف مشهور بودن استناد کند و بخواهد شهرت یا محبوبیت فردی را دلیل درستی سخن یا رفتار او بداند، در واقع نشانه نابخردی خود او است!
ثانیا؛ مهربانی و ترحم بر حیوانات، امری ستوده و انسانی است و در دین ما هم به آن سفارش شده است؛ آنچنانکه خود معصومان (علیه السلام) هم با حیواناتی که در محیط زندگی‌شان، با ترحم و مهربانی رفتار می‌کرده‌اند. بر این اساس رفتار اکبر عبدی با سگش از این جهت، رفتار حرام یا حتی مکروهی نیست؛ هرچند رفتارهای نزدیک و عاشقانه با حیوانات، ضمن اینکه با اصول بهداشتی در تضاد است، میتواند نوعی رفتار نابهنجار تلقی شود؛ زیرا حیوانات، اگرچه مهربانی را تا اندازه‌ای، می‌فهمند و گاهی از روی غریزه با انسان، مهربانی می‌کنند، اما عشق و رابطه انسانی را درک نمی‌کنند و معاشقه با آنان رفتاری غیرعقلانی است. عشق میان دو انسان امری متعالی و دارای ژرفایی عقلانی و معنوی است و هرگز چنین امری میان انسان و حیوان اتفاق نمی‌افتد. مقام بلند انسان آنچنان است که حتی عشق میان انسان و فرشته هم ممکن نیست؛ زیرا فرشتگان نیز از رسیدن به مقام انسانی ناتوان‌انند.
ثالثا؛ چنین صحنه‌هایی جز توهین به شعور و عوطف انسانی چیز دیگری نیست؛ امروزه برخی از سلبریتی‌هایی که تنها می‌توانند ژست زوشنفکر بگیرند، برای نقد و اعتراض به برخی مناسبات غیرانسانی میان انسان‌ها، ناخودآگاه به کل انسانیت و عواطف انسانی توهین می‌کنند؛ این افراد از فرط خودشیفتگی و میل به نمایشگری، چنان سخن می‌گویند که گویی دیگر هیچ انسان شریف و اخلاق‌مداری در جهان وجود ندارد که سزاوار عشق انسانی باشد و باید عشق و مهربانی را از سگان آموخت و با سگان تجربه کرد. روانشناسی چنین رفتارهایی از آن حاکی است که چنین افرادی یا از عقده حقارت و میل شدید به خودنمایشگری رنج می‌برند و یا به سبب شکست در ایجاد ارتباط سالم عاطفی با دیگر انسان‌ها، گرفتار سرخوردگی شدیدی شده و به رابطه سطحی، کم دردسر و ساده با حیوانات پناه برده‌اند. به نظر می‌رسد چنین رفتارهایی بیش از هرچیز ناشی از نوعی خودشیفتگی نامطلوب است که فرد را به سمت رفتارهایی عجیب و غریب کشانده تا از این رهگذر، متفاوت‌بودن خود با دیگر افراد جامعه را به رخ دیگران بکشد!
رابعا؛ اینکه آقای عبدی به سگش میگوید «برای ما پیش خدا دعا کن»، اگرچه به خودی خود، رفتار حرام و ممنوعی نیست، اما رفتاری نابخردانه است؛ زیرا حیوانات فاقد شعور انسانی‌اند و معنای دعا و اموری این چنین را نمی‌فهمند. هرچند حیوانات هم در جهان خودشان با خالق‌شان ارتباط‌هایی دارند و بسا مهربانی با یک حیوان موجب رفع ناراحتی یا رسیدن خیری به انسان میشود؛ اما در خواست دعا از حیوانات رفتاری غیرمنطقی است.
خامسا؛ متأسفانه چنین رفتارهایی نه تنها به گسترش مهربانی و اخلاق انسانی کمک نمی‌کند، بلکه عواطف و اخلاق انسانی را فاسد کرده و الگوی نامناسبی برای دیگران معرفی میکند. بهتر بود آقای عبدی این معاشقه را با کودکان، سالمندان و نزدیکان خود انجام می‌داد و در عمل، مهروزی بدون چشم داشت با دیگر انسان‌ها را می‌آموخت. اگر افرادی مثل آقای عبدی نگران مهربانی و محبت انسانی‌اند، بهتر است با حضور در مراکز نگهداری سالمندان، کودکان بی‌سرپرست، کودکان بیمار و غیره و مصرف بخشی از ثروت خود در راه بهزیستی این افراد، مهربانی را در الگوی رفتار صحیح آن نشان دهند!
[۱] . رک: مستند دوما، دور، اما نزدیک، پخش شده از شبکه اول صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
[۲] . وضعیت بهداشت، درمان و سلامت مردم در حکومت پهلوی و بعد از انقلاب اسلامی در یک نگاه، خبرگزاری سلامت ایرانیان(سینا)، http://sinanews.ir/detail/News/۴۲۴۳۱۲/۲۰۱۸ و نیز رک: پیشرفتهای پزشکی پس از انقلاب، گزارش رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، خبرگزاری ایرنا، http://www.irna.ir/fa/News/۸۱۴۸۷۴۹۸
[۳] . وضعیت بهداشت، درمان و سلامت مردم در حکومت پهلوی و بعد از انقلاب اسلامی در یک نگاه، خبرگزاری سلامت ایرانیان(سینا)، http://sinanews.ir/detail/News/۴۲۴۳۱۲/۲۰۱۸ و نیز رک: پیشرفتهای پزشکی پس از انقلاب، گزارش رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، خبرگزاری ایرنا، http://www.irna.ir/fa/News/۸۱۴۸۷۴۹۸
[۴] . «… فاسئلوا اهل الذکر ان کنتم لاتعلمون»: اگر چیزی را نمی‌دانید از دانایان به آن بپرسید!» (نحل: ۴۳)
[۵] . نهج البلاغه، حکمت ۱۶۱.
[۶] . وسائل الشیعه، جلد ۱۱، ص ۲۴۰.
[۷] . رک: محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، انتشارات دارالحدیث قم.
[۸] . محمد بن حسن شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ ق، ج۲۴، ص: ۳۳۷
[۹] . همان
[۱۰] . محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ ق، ج۶، ص: ۵۰۳
[۱۱] . «و نمی‌خواهند جز آنچه را خدوندگار جهانیان می‌خواهد». (تکویر: ۲۹)
[۱۲] . محمدباقر مجلسی، بحاارالانوار، ج ۵۷ ، ص ۲۱۴.
[۱۳] . همان، ص ۲۱۷.
[۱۴] . همان، ص ۲۱۳.
[۱۵] . مرتضی مطهری، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، ج ۱، ص ۱۲۶ و ۳۹۹.
[۱۶] . شوری: ۳۰.
[۱۷] . محمد بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ذیل آیه ۳۰ شوری.
[۱۸] . سخنان ایشان از شبکه‌های مختلف سیما پخش شد و بر روی سایت ایشان هم قرار گرفته است.
[۱۹] . فارابی، تعلیقات، تحقیق و مقدمه و پاورقی جعفر آل یاسین، ص ۴۶.
/
تمامی حقوق این سایت برای خبرگزاری حوزه محفوظ است. ۱۳۹۸©
بازنشر مطالب خبرگزاری حوزه در سایر خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها بدون ذکر منبع آزاد است.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل دانشگاه علوم پزشکی بابل، حجت الاسلام دکتر عباس نیکزاد به شهبات رایجی که در فضای مجازی در مطرح شد پاسخ داده شد.
حجت الاسلام دکتر عباس نیکزاد مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی بابل گفت: با ظهور شیوع ویروس کرونا یکسری از شبهات و سوالات اعتقادی و دینی در فضای مجازی مطرح شد،که ما این را به فال نیک گرفته و یک فرصت تلقی میکنیم و انشاءالله به پاسخگویی این شبهات اعتقادی اقدام میکنیم.
وی ادامه داد: برای پاسخ دادن به این شبهات کارهای خوبی در فضای مجازی انجام شده ولی در بسیاری از موارد، پاسخ های داده شده یا طولانی است و یا مقداری فلسفی و علمی و فنی است که شاید در حوصله همه مردم نباشد به این جواب ها مراجعه کنند.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی بابل بیان داشت: تصمیم داریم مهمترین شبهات اعتقادی و دینی را مطرح کرده و پاسخ های ساده و روان به آنها بدهیم که در عین روان و ساده فهم بودن، منطقی هم باشند.
وی افزود: در پاسخ بعضی از شبهات از آیات و روایات و دیدگاه‌های دینی استفاده شده است زیرا بسیاری از کسانی که این شبهات را مطرح می کنند مسلمان و معتقد به مسائل دینی هستند و یا اگر به فرض طراحان این شبهات خود معتقد نباشند، بسیاری از کسانی که این شبهات را میخوانند مسلمان اند و می خواهند بدانند که آیا این شبهات با دیدگاه دینی ،قرآن و روایات همخوانی دارند یا خیر؟ لذا در مواردی از آیات و روایات استفاده می کنیم.
پاسخ به شبهات
۱-حرم هایی که روزی دارالشفای بیماران و پناهگاه حاجتمندان معرفی می‌شدند،امروزه باید توسط مواد ضدعفونی،گندزدایی شوند و مانع تجمع مردم در آن جا می شوند تا مبادا بیمار شوند.این چگونه دارالشفایی است که خود نیازمند به گندزدایی است و نگرانید که مبادا مردم در آن بیمار شوند؟ اصلاً چرا این مراکز داروشفا را تعطیل کردید؟
جواب:
اولاً: این حرم ها دارالشفاء هستند اما این شفاء،شفاءِ معنوی است، شفاءِ امراض روحی و روانی است.
( وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ) (اسراء/ 82) ترجمه: و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است برای مؤمنان، نازل میکنیم
باعث هدایت مردم است
(شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ)(بقره/۱۸۵) ترجمه: ماهِ رمضان، ماهی که قرآن برای راهنمایی مردم، و نشانه‌های هدایت، و فرق میان حق و باطل، در آن نازل شده است.
تذکر وذکر است
(ذَلِكَ نَتْلُوهُ عَلَيْكَ مِنَ الْآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيمِ)(آل عمران/58) ترجمه: این داستان هایی که بر تو می خوانیم از آیات [الهی] و پندهای حکیمانه است
که اینها همگی جنبه معنوی دارند. ما یک سری بیماری هایی داریم که مربوط به روح و روان است
(فی قلوبهم مرض)(بقره/10) ترجمه: در دلهایشان مرض و بیماری است
مثل شرک،حسادت،بخل کینه،دروغ،غیبت،تهمت،سوءظن به دیگران،ظلم،دزدی،زنا،بدزبانی و… که قرآن کریم شفاء آنهاست خداوند در قرآن می فرماید:
(یَوْمَ لَا یَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ)(شعراء/۸۸ و ۸۹) ترجمه: روزى كه مال و فرزندان براى انسان نفعى ندارند. مگر كسى كه با روح و قلب پاك به سوى خدا آيد.
یعنی هم قلب سالم داریم هم قلب بیمار،که قرآن شفا برای این دردهاست
ثانیا: از این حرم ها خیلی کارها بر می آید،اما معنایش این نیست که ما این حرم ها را ضدعفونی و گندزدایی نکنیم،به عنوان مثال در قرآن کریم درباره خانه کعبه می فرماید:
(جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِلنَّاس)(مائده/۹۷) ترجمه: خداوند، کعبه -بیت الحرام- را وسیله‌ای برای استواری و سامان بخشیدن به کار مردم قرار داده
ویا (إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ)(آل عمران/96) ترجمه: نخستین خانه‌ای که برای مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد، همان است که در سرزمین مکّه است، که پر برکت، و مایه هدایت جهانیان است
ولی در عین حال خودخداوند متعال دستور به لزوم رعایت طهارت کعبه می دهد
(وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ)(بقره/125) ترجمه: ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که خانه مرا برای طواف‌کنندگان و مجاوران و رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان، پاک و پاکیزه کنید
ویا (وَإِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِيمَ مَكَانَ الْبَيْتِ أَنْ لَا تُشْرِكْ بِي شَيْئًا وَطَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْقَائِمِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ)(حج/26) ترجمه: (به خاطر بیاور) زمانی را که جای خانه (کعبه) را برای ابراهیم آماده ساختیم (تا خانه را بنا کند؛ و به او گفتیم:) چیزی را همتای من قرار مده! و خانه‌ام را برای طواف‌کنندگان و قیام‌کنندگان و رکوع‌کنندگان و سجودکنندگان (از آلودگی بتها و از هر گونه آلودگی) پاک ساز!
با اینکه کعبه،همه‌ش مبارک و رحمت است که الطاف الهی را به همراه دارد و باعث ریزش وآمرزش گناهان میشود و خیلی کارها از کعبه بر می‌آید ولی در عین حال خداوند دستور به طهارت و رعایت نظافت آن میدهد.
از این گذشته مگر خود حضرات معصومین(ع)از خودشان گندزدائی نمیکردند یا نظافت را رعایت نمیکردند؟آیا استحمام نمیکردند؟آیا دست و صورت و لباس‌های خود را نمی‌شتند و مسواک نمی‌زدند؟
۲- آیا تطهیر و گند زدایی این اماکن با آیه تطهیر همخوانی دارد؟خداوند در قرآن فرموده:
( إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا)(احزاب/33) ترجمه: خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد.
پس چطور الان حرم های آنها را تطهیر و گندزدائی میکنیم؟
جواب:
اولا : این آیه دلالت بر طهارت اهل بیت (ع) دارد ، نه حرم و گنبد و بارگاه آنها
ثانیا: مراد از تطهیر در این آیه تطهیر معنوی است و الّا مگر خود اهل بیت(ع)حمام نمی‌رفتند؟درست است که آنها پاک‌اند،مطهراند،انوار الهی اند ولی در عین حال حمام می رفتند و نظافت را رعایت می‌کردند،این مطالب با هم منافات ندارند، اینها از نظر معنوی پاک و مطهراند و هیچگونه الودگی و پلیدی روحی و روانی ندارند ولی از نظر ظاهری نظافت را رعایت می‌کردند.حرم اهل بیت(ع)از این نظر مانند کعبه است که از نظر معنوی محل پاک و مقدسی است ولی از نظر ظاهری اگر آلوده به نجاست یا خباثتی شد باید آن را تطهیر کرد، و قرآن چنانکه گذشت دستور به تطهیر و شستشوی آن میدهد.
۳- آیا متبرک دانستن این حرم ها با علم و عقل منافات ندارد؟اصلآ اینکه می‌گوئیم این مکان،این سنگ،این فلز متبرک است و به آنها دست کشیده و تبرک می‌جوئیم چه مبنائی دارد؟
جواب:قرآن کریم سنگ زیر پای حضرت ابراهیم را جزء آیات بینات الهی معرفی کرده است که دارای تبرک و تقدس است.
(فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيم)(آل عمران/97) ترجمه: در آن (کعبه)، نشانه‌های روشن، (از جمله) مقام ابراهیم است
و یا حجرالاسود که یک سنگ سیاه است درحالی که انبیاء و ائمه(ع) به این سنگ دست می‌مالیدند و از آن تبرک می جستند،یا اینکه پیامبر(ص)همواره ملتزم بودند هنگام طواف قسمت رکن یمانی کعبه را دست بکشند،عصای حضرت موسی(ع)یک چوب بود ولی چه برکتی داشت وقتی آن را به سنگ می‌زد از دل سنگ چشمه های متعدد می‌جوشید
(فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا) (بقره/60) ترجمه: به او دستور دادیم: عصای خود را بر آن سنگ مخصوص بزن! ناگاه دوازده چشمه آب از آن جوشید.
ویا پیراهن حضرت یوسف(ع)چشمان نا بینای حضرت یعقوب(ع)را شفا داد
(فَلَمَّا أَن جَاءَ الْبَشِيرُ أَلْقَاهُ عَلَى وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِيرًا)(یوسف/96 ) ترجمه: هنگامی که بشارت دهنده فرا رسید، آن (پیراهن) را بر صورت او افکند؛ ناگهان بینا شد
ویا خود کعبه مگر از سنگ و چوب نیست،پس چرا باید دورش طواف کنیم؟ و یا مشعر و عرفات و منی مگر صحرا نیستند؟ اما چقدر قداست دارند! حاجیان وظیفه دارند در آنجا وقوف کنند.در مجموع خداوند اگر بخواهد میتواند مکانی را،شخصی را، زمانی را مقدس قرار بدهد،خداوند خود مقدس است و میتواند جعل قداست بکند و قداست این امور هم به خاطر انتسابی است که به خداوند دارند. کعبه چون منتسب به خداست مقدس است و می شود خانه خدا(بیت الله) خون امام حسین چون منتسب به خداست مقدس است و می شود خون خدا (ثارالله).
۴- در روایت از امام صادق علیه السلام داریم که هنگامی که فتنه ها و بلاها شهرها را گرفت به قم پناه ببرید که بلا از آنجا دور است در حالی که دیدیم بلا نه‌تنها از آنجا دور نبود بلکه کرونا از آنجا شروع شد.
جواب: مستند این مطلب که بلا از قم دور است دو روایت است،که علامه مجلسی (ره) آنها را در کتاب بحارالانوار آورده‌اند که هر دو از نظر سند ضعیف اند و قابل استناد نیستند، مرفوعه و مرسله هستند علاوه بر اینکه برخی از راویان آن ضعیف‌اند.
علاوه بر این بر فرض صحت این دو روایت مراد از بلا، بلاهای ظاهری نظیر سیل و زلزله، وبا، طاعون و… نیست بلکه در طول تاریخ در قم هم سیل آمده و هم وبا و هم…… قم از این نظر مانند مکه است. قرآن کریم مکه را شهر امن معرفی می کند
(وَهَذَا الْبَلَدِ الْأَمِينِ)(تین/3) ترجمه: و قسم به این شهر امن (مکه)
( أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنَا حَرَمًا آمِنًا)(عنکبوت/67) ترجمه: آیا ندیدند که ما (مکه را) حرم امنی (برای آنها) قرار دادیم
در حالی که در طول تاریخ در شهر مکه حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله و …. اتفاق افتاد و ختی در بعضی اوقات خانه کعبه بر اثر این حوادث طبیعی خراب شد و دوباره از نو آن را بنا نهادند. پس معلوم است که مراد از امنیت، امنیت از جهت معنوی است، یعنی در شهر قم آن مفاسدی که در دیگر شهرها وجود دارد کمتر است.
و یا شاید این دو روایت ناظر به بعضی از مواقع تاریخی خاص مانند زمان حکومت بنی عباس(که زمان صدور این روایت هم هست) باشند که شرایط خاصی بر فضای عمومی جوامع حاکم بود ولی قم دارای یک فضای امن از نظر دینی و اعتقادی بود.
۵- علماء دینی ادّعا می کنند امامانشان دارای قدرت بیکران هستند و می توانند در امور جهان تصرف انجام بدهند و خیلی کارها از دست آنها برمی آید،ولی الان با بسته شدن حرم هایشان و ممانعت از حضور مردم در این اماکن مشخص شد نه تنها از دست آنها کارهای خارق العاده برنمی آید،بلکه حتی قدرتی ندارند که مانع از بسته شدن حرم های خودشان بشوند.
جواب: کسی که معتقد به قرآن و یا هر دین آسمانی باشد این حرف را نمی‌زند، این علما دین نیستند که این مطلب را می گویند بلکه خود دین است است که میگوید و اختصاص به اسلام هم ندارد. مسیحیان هم معتقدند که حضرت عیسی علیه السّلام مرده زنده می کرد، کور مادرزاد شفا می داد، بیماران مبتلا به پیسی را شفاء می داد و با گل مجسمه پرنده میساخت و با دمیدن به آن پرنده جان می گرفت (البته مسمانان هم به این مطالب که در قرآن هم آمده ایمان دارند(سوره مائده-آیه110)) ویا یهودیان معتقدند که حضرت موسی علیه السلام عصایش تبدیل به اژدها می‌شد ،از سنگ چشمه های متعدد آب در می آورد و با عصایش رود بزرگ نیل را شکافت(این مطالب نیز در قزآن کریم هم ذکر شده است (اعراف/117؛ بقره/60؛ شعراء/63)) و یا جناب آصف بن برخیا که در یک چشم بر هم زدن تخت ملکه سبا را به اورشلیم آورد (نمل/140). آیا این ها کارهای خارق العاده نیستند؟ آیا دلالت بر قدرت غیبی این بزرگواران نمی کنند؟ پس از اینها کارهای زیادی بر می آید.
اما بسته شدن این حرم ها به خاطر رعایت مسایل بهداشتی است و اینکه ما وظیفه داریم جلوی شیوع و گسترش بیماری را بگیریم. همانطور که خود این بزرگواران با اینکه چنین قدرت بیکران داشتن این گونه امور را رعایت می کردند. در روایت داریم شخصی که مبتلا به جزام بود برای بیعت نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمد اما حضرت به او دست ندادند و فرمودند بدون آنکه با من دست بدهید بیعتت را پذیرفتم. (بحار الانوار، ج 62، ص 82)
یا در روایت داریم حضرت علی علیه السلام از طرف شکسته ظرف که محل تجمع میکروب است آب نمی نوشیدند و دیگران را هم از این کار منع می‌کردند. (وسایل الشیعه، ج 3، ص 310)
در مجموع این حضرات مسائل بهداشتی را چه در عرصه فردی و چه در عرصه اجتماعی مراعات می کردند.
۶- توسل جستن به ائمه چه مبنایی دارد؟ آیا توجه به غیر خدا و شرک نیست؟ آیا استعانت و کمک خواستن از غیر خدا نیست؟ در حالیکه هر روز در نمازمیخوانیم (ایَّاکَ نَعبُدُ وَ ایَّاکَ نَستَعِینُ) یعنی(تنها تورا میپرستم و تنها از تو یاری میجویم) اساسآ از این خفتگان در خاک چیزی بر نمی آید و کاری از آنها ساخته نیست.
جواب: آقای قرائتی تعریف می‌کردند که در بقیع بودیم دیدیم یکی از مبلغین وهابی میگفت از این حسن و سجاد و باقر و صادق که در اینجا خفته اند کاری ساخته نیست بعد خودکاری را که در دستش بود به زمین انداخت و گفت یا حسن این خودکار را به من بده یا سجاد این خودکار را به من بده …… و ادامه داد دیدید کاری از شان ساخته نیست. آقای قرائتی می گوید جلو رفتم و خودکار را برداشتم و انداختم پایین و گفتم یا الله این خودکار را به من بده بعد رو به وهابی کردم و گفتم دیدی که خدا هم خودکار را به من نداد پس با منطق تو خدا هم مرده است مگر هر کس که زنده است باید نوکر تو باشد.
توسل مبنای کاملاً عقلانی دارد این حضرات،مقربین درگاه خداوند هستند، پاکانی اند که با اعمال صالح و بندگی خود نزد خدا وجیه و آبرومند لذا از آنها می‌خواهیم نزد خداوند شفیع ما بشوند چنانکه در دعای توسل می‌گوییم (يا وَجيهاً عِنْدَ اللّهِ اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللّهِ) یعنی ای کسی که نزد خدا آبرو داری شافع ما نزد خدا باش
اتفاقاً توسّل در قرآن هم وجود دارد در داستان حضرت یوسف وقتی برادران حضرت برای توبه نزد پدرشان حضرت یعقوب آمدند، از او خواستند واسطه بین آنها و خدا باشد
(قَالُوا يَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا كُنَّا خَاطِئِينَ)(یوسف/97) ترجمه: گفتند: پدر! از خدا آمرزش گناهان ما را بخواه، که ما خطاکار بودیم!
در عین حال حضرت یعقوب علیه السلام نگفتند که بروید خودتان از خدا بخواهید و اینکه از من بخواهید شرک است. و یا حتی قبطیان و فرعونیان در موقع عذاب الهی متوسل به حضرت موسی علیه السلام می شدند
(وَلَمَّا وَقَعَ عَلَيْهِمُ الرِّجْزُ قَالُوا يَا مُوسَى ادْعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِنْدَكَ لَئِنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرْسِلَنَّ مَعَكَ بَنِي إِسْرَائِيلَ)(اعراف/134) ترجمه: و چون بلا و بدبختى بر آنان واقع شد، (نزد موسى آمده) گفتند: اى موسى! براى ما نزد پروردگارت به خاطر عهدى كه نزد تو دارد (و دعاى تو را مستجاب مى‌كند)، دعا كن كه اگر اين بلا را از ما برگردانى، قطعاً به تو ايمان مى‌آوريم و حتماً بنى‌اسرائيل را (آزاد كرده و) با تو روانه مى‌كنيم.
جالب است این که کفار دلیل هم می آورند که چون نزد خدا آبرومندی و دعایت را مستجاب میکند از خدا بخواه که بلا را از ما بردارد در این حال حضرت موسی نگفتند این حرف شرک است.
بله آنچه که شرک است و از آن نهی شده این است که این حضرات را در برآورده کردن حاجاتمان مستقل و جدای از خدا بدانیم که هیچ مسلمان و شیعه ای چنین اعتقادی ندارد.
۷- بیماری کرونا نشان داد که از آسمان،ازملکوت،ازغیب،ازعالم معنا کاری ساخته نیست و تمام توجهات به زمین و امور زمینی است،که مردم فهمیدند این علم است که باید دست مردم را بگیرد نه اینکه منتظر دستی از غیب باشند.
جواب: اتفاقاً برعکس، این بیماری کرونا ضعف و ناتوانی و جهل بشر را نشان داد که چطور یک ویروس نادیدنی زندگی مردم را مختل کرده است و علم و دانش پزشکی را به چالش کشیده است. پیشرفته‌ترین کشورها هم گرفتار مشکلات ناشی از کرونا شده‌اند. اتفاقاً قضیه کرونا باعث شد توجه به آسمان بیشتر شود و مردم بیشتر به سراغ خداوند و راز و نیاز با او برای حل شدن مشکلات شان بروند.
علاوه بر این مگر این مطالب با هم تناقض دارند که بگوییم یا آسمان باید دست ما را بگیرد یا زمین؟ مگر کسی که اعتقاد به دعا و دستگیری خداوند داشته باشد نباید دنبال امور دیگر برود؟ نباید دنبال بهداشت و درمان برود؟ دیگر نیازی نیست که حمام برود، مسواک بزند،و… چون اینها امور زمینی هستند و او منتظر بود دستی از غیب بیاید و تمام مشکلاتش را حل کند؟!!
اینها منافاتی با هم ندارند، دعا و صدقه و توسل و توکل سر جای خودش ، رعایت اصول بهداشتی و درمنی و تدبیر زندگی و دنبال علم و دانش رفتن هم سر جای خودش. مگر پیشوایان ما اینطور نبودند؟ پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله چه مقدار در جنگها تدابیر نظامی به کار می بردند که بیان آنها از حوصله بحث بیرون است ،در جنگ بدر، جنگ احد ،جنگ احزاب، جنگ خندق و… خودِ همین کندن خندق که کار بسیار دشواری هم بود (پنج کیلومتر بیرون مدینه را خندق کندند آن هم با چندین متر عرض و چندین مترعمق) آیا کسی به پیامبر اشکال کرد شما که توسل و دعا دارید دیگر چرا به سراغ این امور زمینی می‌روید؟؟؟
این تدبیرها سر جای خودش و دعا و توجه به آسمان هم سر جای خودش به قول مولوی :
گفت آری گر توکل رهبر است این سبب هم سنت پیغمبر است
گفت پیغمبر به آواز بلند با توکل زانوی اشتر ببند
رمز الکاسب حبیب اللّه شنو از توکل در سبب کاهل مشو
۸- برخی از علما گفتند که کرونا آزمون الهی است (تعبیر مقام معظم رهبری:این آزمون بزرگ الهی است) خب اگر آزمون الهی است چرا اینقدر دستپاچه شدید؟ چرا اینقدر تلاش میکنید برای بیرون رفتن از آن؟ بالاخره این کرونا آزمون الهی است یا بحران؟ اگر آزمون الهی است که باید آن را مقدس بشمارید، از آن استقبال کنید و در آغوشش بگیرید، در حالیکه تمام تلاش شما این است که زودتر از دستش رها بشوید.
جواب: کرونا آزمون الهی است و مهم این است که ما برخورد درست با آن داشته باشیم و در این آزمون درست به وظیفه مان عمل کنیم مثل اینکه اگر کسی بیمار شود این بیماری برای او یک آزمون الهی است و وظیفه این شخص در این آزمون این است که نا شکری و بی صبری نکند و تلاش کند تا سلامتی اش را زودتر پیدا کند و دنبال بهبود و درمان باشد. کرونا هم یک آزمون بزرگ الهی است که ما باید به وظیفه مان در آن درست عمل کنیم که بعضی از آنها عبارتند از تعاون و همکاری دلسوزانه برای کنترل و از بین بردن این بیماری وهمچنین حمایت از اقشار ضعیف جامعه و کمک‌های مومنانه در حد توان خودمان.
۹- کاشف الکل (که امروزه ما برای ضدعفونی کردن شدیداً به آن نیازمندیم) محمد بن زکریای رازی بود که یک انسان ملحد و بی دین بود و اعتقادی به خدا و مذهب و نبوت نداشت این فرد کافر توانست مشکل گشای ما باشد در حالی که از دعا و توسل کاری ساخته نیست.
جواب: اولاً؛شهید مطهری شواهد فراوانی را ارائه می کند که رازی سخت پایبند به توحید و معاد بوده و یک انسان مومن و ملتزم به احکام الهی است و در اثبات خدا و اعتقادات دینی کتاب هم نوشته است. بله نسبت های ناروایی را به ایشان داده اند وکتاب هایی هم به اسم ایشان نوشتند یا اسم کتابهای ایشان را عوض کردند به گونه‌ای که وانمود میشود که اعتقادی به دیانت ندارد. به اعتقاد شهید مطهری چون رازی تا حدودی طرز تفکر شیعه امامیه داشته همانند بسیاری از متفکران دیگر از سوی دشمنان شیعه متهم به کفر و زندقه شده است
ثانیا: بر فرض که رازی یک شخص ملحد و بی دین باشد آیا نمی شود که یک کافر پیشرفت کند؟ آیا نمی شود در عرصه‌های مختلف موفق شود؟ مثلاً درعرصه ورزشی ، درعرصه پزشکی، درعرصه کشاورزی و… مگر خداوند راه پیشرفت را بر روی کافران بسته است و به تعبیر قرآن
(كُلًّا نُمِدُّ هَؤُلَاءِ وَهَؤُلَاءِ مِنْ عَطَاءِ رَبِّكَ وَمَا كَانَ عَطَاءُ رَبِّكَ مَحْظُورًا) (اسراء/20) ترجمه: هر یک از دو گروه دنیا طلب و آخرت خواه را [در این دنیا] از عطای پروردگارت یاری دهیم، وعطای پروردگارت [در این دنیا از کسی] ممنوع شدنی نیست.
به تعبیر دیگر سنت الهی اینگونه است که هر کس در هر زمینهای تلاش و کوشش کند در آن زمینه موفق میشود و اگر ما مسلمانان در بعضی از علوم و تکنولوژی از دیگران عقب تریم به خاطر تلاش آنها و کم کاری ماست در حالی که اسلام ما را تشویق به علم آموزی میکند. مگر پیامبر (ص) نفرمودند: (اطلبوا العلم ولو بالصین) ترجمه: طلب علم کن ولو در چین باشد!
خلاصه این که پیشرفت آنها به خاطر تلاش آنهاست و این امر منافاتی با تاثیر دعا و توسل و توکل ندارد.
۱۰-علماء دین به جای توصیه به رعایت بهداشت، توصیه به خواندن زیارت عاشورا و حدیث کسا و…می کنند.آیا این کار به نوعی به سخره گرفتن دانش پزشکی و به بازی گرفتن جان مردم نیست؟
جواب: کدام عالم دینی گفت فقط دعا کنید و بس و لازم نیست دستورات بهداشتی را رعایت کنیم،بلکه علما درعین تاکید بر لزوم رعایت دستورات بهداشتی ،توصیه کردند به خداوند متوسل بشویم و با دعا و راز و نیاز از خدا بخواهید که این مشکلات را حل کند.
۱۱- اساسآ دعا کردن بی فایده است،زیرا اگر حکمت خدا بر این است که فلان چیز را به ما عطا کند آن را به ما عطا میکند،چه دعا بکنیم چه دعا نکنیم، واگر حکمتش این است که عطا نکند دعا کردن بی فایده است، چون خداوند کار خلاف حکمت انجام نمی دهد.
جواب: اگر اینطور بود چرا خود خداوند این همه تأکید و سفارش بر دعا کردن دارد
(وَاسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ)(نساء/32) ترجمه: از فضل خدا بخواهید
(وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ) (بقره/186) ترجمه: وهنگامی که بندگان من، از تو در باره من سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم! دعای دعا کننده را، به هنگامی که مرا می‌خواند، پاسخ می‌گویم!
(ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ)(غافر/60) ترجمه: و خدای شما فرمود که مرا با بخوانید تا دعای شما مستجاب کنم.
خداوند در عین حالی که می گوید دنبال دعا بروید می گوید همه چیز بر اساس علل و اسباب است و این اسباب دو گونه است اسباب مادی مثل کار و تلاش و کوشش و اسباب معنوی مثل دعا و توکل و توسل، هر کدام سرجای خودش.
اما اینکه گفته شد اگر حکمت خدا بود که فلان چیز را بدهد می دهد ،چه ما دعا کنیم چه نه و اگر…
این مثل آن می‌ماند که بگوییم کار و تلاش برای کسب روزی بی فایده است، زیرا اگر حکمت خدا بر این باشد که فلان روزی را به من بدهد می دهد چه کار کنم و چه کار نکنم و اگر حکمتش این باشد که ندهد، نمیدهد چه کار بکنم چه کار نکنم. یا در زمان بیماری دنبال دارو و درمان نرویم و بگوییم اگر حکمت خدا بر این باشد که شفا بدهد، میدهد چه دنبال درمان بروم چه نروم!!
حکمت خدا اقتضا کرده که خدا شفا بدهد ولی با دارو و درمان. روزی بدهد اما با تلاش و کوشش . در اینجا هم حکمت خدا اقتضا کرده فلان چیز را بدهد در صورتی که از او بخواهیم و در خانه او برویم و با او وصل بشویم.
اساسا خود همین دعا کردن باعث میشود انسان لیاقت و زمینه و آمادگی این را پیدا بکند که فلان چیز را خدا به او عطا بکند به عبارت دیگر خود دعا یکی از عوامل موفقیت است همانند تلاش و کوشش و در حقیقت جزءِ علل حکمت ساز است یعنی حکمت خداوند اقتضاء کرده که فلان امر را به ما بدهد.اگر دعا کردیم به قول مولوی:
تا نگرید ابر کی خندد چمن تا نگرید طفل کی جوشد لبن
طفل یک روزه همی‌داند طریق که بگریم تا رسد دایه شفیق
تو نمی‌دانی که دایه دایگان کم دهد بی‌گریه شیر او رایگان
گفت فلیبکوا کثیرا گوش دار تا بریزد شیر فضل کردگار
باید خواست و خود این تقاضا کردن و اظهار بندگی و عجز کردن در بارگاه خداوند متعال خودش مطلوبیت دارد و باعث رشد و کمال بنده میشود.
۱۲- چرا جمهوری اسلامی این همه هزینه برای بارگاه این امامزاده‌ها میکند؟ اگر این هزینه‌ها را صرف پیشرفت علم پزشکی و خدمات اجتماعی می کردند الان اینقدر گرفتار نبودیم و این همه مشکلات کمبود بیمارستان و تخت های ویژه نداشتیم.
جواب: اولاً؛ غالبآ هزینه این بارگاه ها توسط بودجه های دولتی نیست و با نذورات و موقوفات و صدقات مردمی اداره می شوند. بلکه باید گفت این نذورات و موقوفات نه‌تنها صرف نگهداری و هزینه‌های جاری این بارگاه ها میشود بلکه با آن بسیاری از مشکلات مردم حل می شود. صرف امور عام المنفعه می شوند ، به عنوان مثال حرم مطهر امام رضا علیه السلام که از دارایی‌های آن خیرات فراوانی مانند کتابخانه بزرگ، موزه بزرگ ، دانشگاه رضوی، بیمارستان رضوی، زائرسراها، پارکینگ ها، سرویس های بهداشتی، مراکز آموزشی، مراکز مشاوره ای ، بنیادهای فرهنگی ، کارگاه های تولیدی و… نصیب جامعه می گردد.
ثانیاً : کشور هم نیاز دارد به دانشگاه و بیمارستان و هم نیاز دارد به مساجد و امامزاده ها. هم نیاز دارد به پیشرفتهای علمی و هم نیاز دارد به امورمعنوی ، هر کدام سرجای خودش. در همین حرم مطهر رضوی در طول سال میلیون‌ها زائر از سراسر کشور با زیارت این حرم مطهر ایمانشان را تقویت کرده و از نظر روحی و روانی آرامش می گیرند و اعتقاداتشان را تقویت می کنند. بلکه اساساً همین ابراز عشق و محبت مطلوبیت دارد (مَن أحَبَّكُم فَقَد أحَبَّ اللّه َ) ترجمه: هرکس شما را دوست دارد ، خدا را دوست دارد(زیارت جامعه کبیره). ترویج دین و تقویت ایمان و آموزش معرف دین در همین اماکن مقدس صورت می گیرد.
ثالثآ: در نظام جمهوری اسلامی به اندازه کافی هزینه گذاری برای پیشرفت های علوم پزشکی و درمانی شده است ،و ما الحمدلله الان در سطح منطقه و دنیا جزو کشورهای پیشرفته در امور پزشکی و تجهیزات بیمارستانی و داروئی هستیم.
۱۳- در قرآن کریم خطاب به بت پرستان آمده است (آیا چیزی را می پرستید که نه سودی برای شما دارد ونه زیانی به شما می رساند (انبیا/66). حال همین اشکال درباره حرم ها هست، از این در و دیوار و فلز و….. چه کاری برمی آید؟
جواب: سود و زیان را چطور معرفی می کنید؟ آیا این سرویس دهی های مادی و معنوی که حرم ها دارند سود نیستند؟ این همه ارتباط با خدا و اولیای خدا، تقویت ایمان ها، توبه‌کردن ها، آرامش های روحی و روانی و… سود نیستند؟ خداوند در قرآن میفرماید:
(فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ)(نور/36) ترجمه: (این انوار الهی) در خانه هایی است که خداوند اذن داده (شان و منزلت و قدر و عظمت آنها) رفعت یابند و نام خدا در آنها ذکر شود.
حرم های اهل بیت علیهم السلام از برترین مصادیق این آیه هستند. جایی که به اذن خدا ، انوار هدایت الهی در آنجا تجلی کرده و محل ذکر و یاد خداست، جایی که انسان به خالق خودش نزدیک تر می شود و محل امنیت و آرامش اوست.
شفقنا- کارگروه‌های مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی اصفهان به شبهات دینی با محوریت کرونا در قالب «پست پیشگام» پاسخ می دهند.
به گزارش شفقنا، حجت الاسلام محمد علیجانی رئیس نمایندگی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی در اصفهان، در گفت وگو با رسا با بیان اینکه ظهور و شیوع ویروس کرونا در ایران فرصتی برای بهانه جویی‌های برخی معاندین فراهم آورد، گفت: یکی از نقاط آغازین شیوع این بیماری شهر مقدس قم بوده است که در این روزها بهانه‌ای شده تا دین ستیزان و شبهه افکنان در فضای مجازی نهادها و نمادهای دینی را مورد هجمه و حمله قرار دهند، عده‌ای همواره دنبال بهانه می‌گردند تا عقده گشایی کنند و امروز به بهانه یک بیماری وارداتی سوار بر موج خبری شده و تاخت و تازی را به باورهای اعتقادی و دینی مردم داشته باشند.
او در ادامه افزود: ترفند شبهه افکنان در این گونه شبهات، بهره برداری از ناهمخوانی دینداری منفعت جویانه با شرایط بوجود آمده و با دور ساختن مخاطب از حقیقت گزاره های دینی و ارائه برداشتهای آلوده و ناصحیح از متون دینی، فضای مسمومی را در بستر فضای مجازی ایجاد کرده سعی بر تضعیف عقاید دینی مخاطب خود دارند. سارقان اعتقادی مانند شیادان و کلاهبرداران اقتصادی منتظر بهره برداری از پریشانی و آسیب های روانی مردم هستند.
علیجانی با اشاره به ضرورت پاسخگویی به شبهات دشمن در شرایط کنونی، تصریح کرد: از این روی در مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی اصفهان با توجه به نقطه زنی و مواجهه با شبهات در قالب «پست پیشگام» قبل از شیوع و فراوانی شبهه، کارگروهی از کارشناسان پاسخگویی در چهار گروه تخصصی؛ کلام و عقاید، قرآن و حدیث، فقه و احکام و اخلاق و تربیت در قالب پاسخگویی به شبهات تشکیل شد.
رئیس نمایندگی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی اصفهان در ادامه اظهار کرد: خروجی این کارگروه تولید هفت پست پیشگام در راستای پاسخگویی به شبهات موجود بوده است، اثرگذاری زهر بر امام، اثر نکردن ویروس بر زائر امام، عجب ویروسی، هم به جسم‌ها می‌تازد و هم عقیده‌ها را می‌بازد، تدین عاقلانه و غیر عاقلانه، وجوب جان خود و دیگران در مقابل ویروس کرونا، کرونا و باورهای مردم، عالم مادی به معجزه اداره می شود، کرونا مسأله همه ماست مسؤول و غیر مسؤول و هدیه ای که کرونا به خانواده های ایرانی داد، هفت تولید محتوایی این کارگروه‌ها است.
پاسخ به شبهات
انتهای پیام
شفقنا در شبکه های اجتماعی: توییتر | اینستاگرام | تلگرام
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی می‌نویسم.
دیدگاهتان را بنویسید